Παρασκευή 28 Οκτωβρίου 2011

Λεύκωμα για την ζωή και το έργο του Δημήτρη Κασλά


Σπάνια ιστορικά τεκμήρια και ντοκουμέντα της Νεώτερης Ελλάδος

Μικρασιατική Εκστρατεία | Ελληνοϊταλικός Πολέμος 1940-41 | Ύψωμα 731 | Ε.Λ.Α.Σ.

Δημήτριος Γ. Κασλάς:

Η στρατιωτική διαδρομή | Το πρόσωπο | Η εποχή


ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ – ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ – ΚΕΙΜΕΝΑ – ΕΠΙΛΟΓΗ:

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Γ. ΚΑΠΑΝΙΑΡΗΣ

Διάθεση: Βιβλιοπωλείο Παπασωτηρίου στο Βόλο

Πληροφορίες: Διεύθυνση: Δημητριάδος & Κουμουνδούρου, τηλ. 2421076210-2, fax: 24210-76213,e-mail: volos@papasotiriou.gr, Υπέυθυνος: Τζίμας Ιωάννης

Ντοκιμαντέρ Ταγματάρχης Δημήτρης Κασλάς: Στην κόψη της ιστορίας


Στην κόψη της Ιστορίας ταγματάρχης Δημήτρης Κασλάς



On the Edge of History - Director: Giorgos Lagdaris - Kostas Anestis from Annual Program Without Frontiers on Vimeo.




Σκηνοθεσία: Γιώργος Λάγδαρης - Κώστας Ανέστης

Έρευνα – Τεκμηρίωση – Κείμενα – Ψηφιοποίηση: Αλέξανδρος Καπανιάρης

Διεύθυνση Φωτογραφίας: Δημήτρης Κορδελάς

Μουσική: Ανδρέας Κατσιγιάννης

Μοντάζ: Αθανασία Ξαφάρα

Αφήγηση: Βασίλης Ευταξόπουλος

Συμπληρωματικό κείμενο: Κώστας Ανέστης

Αρχεία :
ΕΡΤ ΓΕΕΘΑ ΦΙΛΟΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ
Ψηφιποιημένο Αρχείο Γ.Δ.Κασλάς
Δημήτρης Οικονόμου – ηχος & θεαμα
Φίλοι Ιστορίας Νομού Καρδίτσας

Μακιγιάζ: Μάχη Τριαντάρη

Βοηθός Παραγωγής: Νίκος Χατζάρας

2η καμερα: Τάσος Νικολάου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Γιάννης Γεωργιάδης
Ήχος: Γιώργος Ζαγόρης

Μουσικοί :Ανδρέας Κατσιγιάννης σαντούρι – συνθετικοί ήχοι
Κυριάκος Κουβέντας βιολί - βιόλα Σταύρος Κουσκουρίδας κλαρίνο Φίλιππος Ρέτσιος πιάνο

Τεχνικός εξοπλισμός: Εικόνα & Ήχος post production 9pics

Η ηχογράφηση της μουσικής έγινε στο στούντιο REFIL

Συμμετείχαν: Χρήστος Κανέλας Ευάγγελος Κόγιας Δημήτριος Βόγιας Χαράλαμπος Βόγιας Παναγιώτης Λιούπης Αλέξανδρος Καλαμαράς Θεόδωρος Καλλίνος Παναγιώτης Χατζηγάκης Γεώργιος Τζουβαλάς Θεόδωρος Νημάς Κωνσταντίνος Αβτζίγιαννης Ροδούλα Ζήση Γιώργος Σούρλας Απόστολος Παπατόλιας Δομίνικος Βερίλλης Αφροδίτη Μανίνη Ηλίας Βλαχογιάννης πατήρ Ρωμανός (Κλεισούρα) πατήρ Αθανάσιος Δελεντζές Μαρία Κασλά Δημήτρης Ι. Κασλας Νίκος Κασλάς Δημήτρης Γ. Κασλάς

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ: Θεόδωρο Νημά Φιλολογικό Ιστορικό Λογοτεχνικό Σύνδεσμο (Φ.Ι.Λ.Ο.Σ.) Τρικάλων,Φωτεινή Λέκα (Μουσείο Πόλης Δήμου Καρδίτσας)
Βασίλη Κουτσό (Βουλιαράτες) Π. Ρωμανό (Κλεισούρα) Πολεμικό Μουσείο Καλπακίου ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ 8ης ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ: Υποστράτηγος Καραγιανόπουλος Αθανάσιος ΥΠΟΔΙΟΙΚΗΤΗΣ: Ταξίαρχος Κωστούλας Δημήτριος ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ 8ης Ε.Α.Ν Αντισυνταγματάρχης Δέλλας Ιωάννης ΥΠΟΔΙΟΙΚΗΤΗΣ Επίλαρχος Ζορμπάς Αθανάσιος

Εκτέλεση Παραγωγής: Γιώργος Λάγδαρης
Παραγωγή: Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Μαγνησίας Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Τρικάλων Νομάρχης Δήμος Ζαγοράς Δήμαρχος
© 2009

Κυριακή 28 Αυγούστου 2011

Μεγάλη επιτυχία σημείωσε η εκδήλωση στο Πουρί για την παρουσίαση του Λευκώματος και του Ντoκιμαντέρ για την ζωή και το έργο του Δ. Γ.Κασλά

Από αριστερά: Νικόλαος Διαμαντάκος, Αλέξανδρος Καπανιάρης, Αθανάσιος Καραθανάσης, Θεόδωρος Νημάς
Γενική άποψη της εκδήλωσης από το προαύλιο του πρώην Δημοτικού Σχολείου Πουρίου
Κατά την προβολή του Ντοκιμαντέρ
Στην αρχή της εκδήλωσης
Ν. Διαμαντάκος, Α.Καπανιάρης, Α.Καραθανάσης, Θ. Νημάς
Γενική άποψη της εκδήλωσης
Οι σκηνοθέτες Γεώργιος Λάγδαρης, Κώστας Ανέστης

Δευτέρα 1 Αυγούστου 2011

Παρουσίαση του Λευκώματος και του Ντοκιμαντέρ για τη ζωή και το έργο του Δ.Γ.Κασλά στο Πουρί στις 21/8/11






Παρουσίαση της ζωής και το έργου του Πουριανού Ταγματάρχη


στο Πουρί την Κυριακή 21/8


Στην γενέτειρα του Δ. Γ. Κασλά στο Πουρί, Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Ζαγοράς – Μουρεσίου θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 21/08 και ώρα 20:00 μ.μ παρουσίαση λευκώματος και ντοκιμαντέρ με θέμα την ζωή και το έργο του Πουριανού Ταγματάρχη.
Ειδικότερα η εκδήλωση θα παρουσιασθεί στο προαύλιο του πρώην Δημοτικού Σχολείου Πουρίου και το πρόγραμμα αναλυτικά περιλαμβάνει: α) η παρουσίαση του λευκώματος με τίτλο «Δημήτριος Γ. Κασλάς: Η στρατιωτική διαδρομή, ο άνθρωπος, η εποχή» την υπογραφή του οποίου φέρει ο Αλέξανδρος Καπανιάρης (Ψηφιοποίηση, Τεκμηρίωση, Κείμενα, Επιλογή), β) η επίσημη παρουσίαση και προβολή του ντοκιμαντέρ με τίτλο «Στην κόψη της ιστορίας: ταγματάρχης Δημήτρης Κασλάς». Το σενάριο και τη σκηνοθεσία του ντοκιμαντέρ υπογράφουν ο Γεώργιος Λάγδαρης και ο Κώστας Ανέστης, την έρευνα, τεκμηρίωση και τα κείμενα ο Αλέξανδρος Καπανιάρης, η διεύθυνση φωτογραφίας είναι του Δημήτρη Κορδελά, η μουσική του Ανδρέα Κατσιγιάννη, το μοντάζ της Αθανασίας Ξαφάρα και η αφήγηση του ηθοποιού Βασίλη Ευταξόπουλου.
Η οργάνωση της εκδήλωσης υπογράφεται από τον Δήμο Ζαγοράς – Μουρεσίου, την Κοινωφελή Επιχείρηση Δήμου Ζαγοράς – Μουρεσίου και τον Πολιτιστικό Σύλλογο Πουρίου. Το λεύκωμα και το ντοκιμαντέρ διάρκειας 50 λεπτών θα παρουσιάσουν ο Αθανάσιος Καραθανάσης, Καθηγητής Ιστορίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και Αντιπρόεδρος της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, ο Θεόδωρος Νημάς, Διδάκτωρ ιστορίας, Πρόεδρος του ΦΙΛ.Ο.Σ. Τρικάλων, ο Αλέξανδρος Καπανιάρης, M.Sc. Πληροφορικός, Ερευνητής και οι σκηνοθέτες Γιώργος Λάγδαρης και Κώστας Ανέστης.

Το λεύκωμα είναι μια συμπαραγωγή της πρώην Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Μαγνησίας, του Δήμου Ζαγοράς, της πρώην Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Τρικάλων και του Δήμου Καρδίτσας. Το ντοκιμαντέρ είναι αντίστοιχα μια συμπαραγωγή της πρώην Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Μαγνησίας, του Δήμου Ζαγοράς και της πρώην Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Τρικάλων.
Ο Αλέξανδρος Καπανιάρης, M.Sc. Πληροφορικός, Ερευνητής και υπεύθυνος για την έρευνα, τεκμηρίωση, κείμενα, επιλογή και την επιμέλεια της όλης προσπάθειας αναφέρει χαρακτηριστικά: «Όταν δεσμεύτηκα στο Γιάννη Κασλά (γιός του Δ. Γ. Κασλά), να ερευνήσω σε βάθος το αρχείο Κασλά, με στόχο να αναδειχθεί στο ευρύ κοινό, πότε δεν φανταζόμουν ότι το ταξίδι αυτό, θα ήταν τόσο μεγάλο, συναρπαστικό και στο τέλος μοναχικό. Μοναχικό, γιατί όταν ο Γιάννης Κασλάς έφυγε απρόσμενα τον Φεβρουάριο του 2008 μετά την ολοκλήρωση της τεκμηρίωσης του αρχείου, κατάλαβα ότι έπρεπε μόνος μου να ολοκληρώσω τον αγώνα που έκανε τόσα χρόνια. Μου άφησε ως κληρονομιά το πάθος και τη φλόγα για την αξιοποίηση του αρχείου του πατέρα του. Έτσι, το ψηφιοποιημένο υλικό αξιοποιήθηκε διαδικτυακά (ιστολόγιο), έπειτα ως έκδοση (λεύκωμα), τώρα σαν ταινία (ντοκιμαντέρ) και μελλοντικά στο χώρο της εκπαίδευσης (εκπαιδευτικό πρόγραμμα).
Το ντοκιμαντέρ με τίτλο «Στην κόψη της ιστορίας: ταγματάρχης Δημήτρης Κασλάς» για μένα υπήρξε ένα τάμα, ένα μνημόσυνο, μια υποχρέωση, ένας ελάχιστος φόρος τιμής όχι μόνο στον Δημήτρη Κασλά, αλλά και σε όλους εκείνους τους ανώνυμους αγωνιστές, αξιωματικούς και απλούς στρατιώτες, που πρόσφεραν ανιδιοτελώς στην πατρίδα πιστεύοντας σε ιδανικά.»
Οι σκηνοθέτες του ντοκιμαντέρ Γεώργιος Λάγδαρης και Κώστας Ανέστης αναφέρουν χαρακτηριστικά: «Είναι τυχεροί και άτυχοι ταυτόχρονα, εκείνοι που τα χρόνια της ζωής τους συμπίπτουν με τις εποχές διαμόρφωσης της Ιστορίας. Έχουν το προνόμιο να βρίσκονται στο επίκεντρο των γεγονότων και ως ένα βαθμό να σμιλεύουν οι ίδιοι τις εξελίξεις, αλλά την ίδια στιγμή η προσωπική τους ζωή περνάει «δια πυρός και σιδήρου». Ισορροπούν σε τεντωμένο σκοινί και στο τέλος, όταν η ζωή επανέρχεται σε ήρεμα νερά τους στήνουν αγάλματα, τους παραδίδουν στην καταφρόνια ή… απλώς τους ξεχνούν. Η ιστορία του Δημ Κασλά δεν είναι τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από την μικρογραφία της ελληνικής ιστορίας του μισού 20ου αιώνα. Είναι η περιπέτεια μάλλον, παρά η απλή ζωή, μιας γενιάς ανθρώπων που έζησαν τα δύσκολα χρόνια και προσπάθησαν να λειτουργήσουν και σαν φυσιολογικά όντα σε όσα ειρηνικά διαλλείματα τους παραχωρούσε η ιστορία.»
Τέλος αξίζει να αναφερθεί ότι το ντοκιμαντέρ με τίτλο «Στην κόψη της ιστορίας: ταγματάρχης Δημήτρης Κασλάς» απέσπασε πολύ καλές κριτικές και βαθμολογία στο διαγωνιστικό μέρος του 12ου Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, στο Διεθνές Φεστιβάλ Πάτρας και στο Φεστιβάλ Ελληνικού ντοκιμαντέρ Χαλκίδας.

Σύντομο Βιογραφικό του Δ. Γ. Κασλά (1901 – 1966)

Ο Δημήτριος Γεωρ. Κασλάς γεννήθηκε στο Πουρί Μαγνησίας το 1901. Ήταν γιος του Γεωργίου Καζίλα του Στεργίου και της Μαρίας Καζίλα, το γένος Διακουμή. Σε ηλικία 19 ετών κατετάγη κληρωτός στη Λάρισα, και τέλη Ιουλίου αναχώρησε για τη Σμύρνη, όπου βρισκόταν σε εξέλιξη η Μικρασιατική Εκστρατεία.
Κατά την έκρηξη του πολέμου το 1940 υπηρετούσε στο 5ο Σύνταγμα Πεζικού Τρικάλων. Ξεκίνησε ως λοχαγός, αναλαβών κατά την διάρκεια των μαχών τη Διοίκηση του ΙΙ/5 τάγματος, προαχθείς επ’ ανδραγαθία στο πεδίο της μάχης, σε ταγματάρχη. Το αποκορύφωμα της ένδοξης πορείας του τάγματος είναι η απόκρουση της σχεδιαθείσης με την παρουσία του ίδιου του Μουσολίνι μεγάλης Ιταλικής Επιθέσεως από 9-25 Μαρτίου 1941.
Κατά την Γερμανοϊταλική κατοχή έλαβε μέρος στην Εθνική Αντίσταση από τις τάξεις του ΕΛΑΣ ως Διοικητής του 52ου Συντάγματος. Για τις υπηρεσίες του προς την Πατρίδα, μετά την απελευθέρωση, τον εξόρισε από το 1945 έως το 1948 στα νησιά Σέριφο-Ικαρία-Σαντορίνη. Του είχε απονεμηθεί: Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας, Πολεμικός Σταυρός Γ’ τάξεως, Αργυρούς Σταυρός του Β. Τάγματος, Μετάλλειον στρατιωτικής αξίας Δ’ τάξεως.



Κυριακή 3 Απριλίου 2011

Ο Δημήτριος Κασλάς στην Ελληνική Wikipedia


Στην Ελληνική wikipedia έχει ήδη δημιουργηθεί αναφορά για τον Δημήτριο Κασλά η οποία συνεχώς θα εμπλουτίζεται με βασικό στόχο να χρησιμοποιηθεί στην εκπαίδευση. Παράλληλα προοδευτικά θα δημιουργηθούν αναφορές για άλλα συναφή γεγονότα και δράσεις που σχετίζονται με το αρχείο Κασλά.

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%AE%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%9A%CE%B1%CF%83%CE%BB%CE%AC%CF%82



Τετάρτη 16 Μαρτίου 2011

Στα όρια της θυσίας - Η ιστορία του Τρικαλινού Γιώργου Φωτίου Κουρεμένου που πολέμησε στο ύψωμα 731

Δημοσιευμένο στις εφημερίδες ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ της Λάρισας & ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ του Βόλου

ΑΛΗΘΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Στα όρια της θυσίας

(Με την ευκαιρία του εορτασμού της αντίστασης στο Ύψωμα 731 τον Μάρτιο του ’41.)


ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Πέμπτη, 10 Μαρτίου 2011

Γεώργιος Β. Παπαβασιλείου (για την αντιγραφή)
Πίνοντας τον καφέ με τον αγαπητό φίλο και συνάδελφο Γιώργο Απ. Κουρεμένο από την κορυφή του Δήμου Πύλης ο λόγος μετά τα υπηρεσιακά, πήγε στις προσωπικές αναζητήσεις και γύρισε πίσω στα παλιά.
- Αφού νοιάζεσαι και ψάχνεις για το έπος του ’40 – 41 θα σου πω κι εγώ την ιστορία του θείου μου, του Γιώργου Φωτίου Κουρεμένου, του οποίου φέρω το όνομά του, όπως πολλές φορές μού τη διηγιόταν ο πατέρας μου, μια και εγώ δεν τον πρόλαβα στη ζωή.
- Εμείς στην Αλβανία πολεμήσαμε τέσσερα αδέρφια, έλεγε ο πατέρας μου. Ο Αριστείδης στο ιππικό, ο Δημήτρης τσολιάς, εγώ στο πεζικό και ο Γιώργος υπηρέτησε στο 5ο Σύνταγμα Τρικάλων. Όλοι πολεμήσαμε γενναία όπως και κάθε Έλληνας, ο Γιώργος όμως ξεχώριζε, ξεπέρασε κάθε όριο.
Μόλις έφερνε την κουβέντα στον Γιώργο, σηκωνόταν πάντοτε όρθιος. Ποτέ δεν μπόρεσα να καταλάβω αν το έκανε από σεβασμό προς τον ήρωα αδελφό του ή τον συνέπαιρνε το οικογενειακό και πατριωτικό συναίσθημά του. Μιλούσε αργά, με βραχνή φωνή που φανέρωνε την έντονη συγκίνηση που τον κατείχε.
Ο αδελφός μου ο Γιώργος, του οποίου φέρεις το όνομα, έλεγε, ήταν άνδρας, γενναίο παλικάρι, δεν σκιαζόταν το φόβο.
Με τον πόλεμο του ’40 κατατάχτηκε στο 5ο Σύνταγμα Πεζικού Τρικάλων και πήρε μέρος σε όλες τις μάχες που έδωσε η μονάδα του. Άντεξε την πείνα και τις στερήσεις, υπέμεινε τις κακουχίες, τους πάγους και τα χιόνια χωρίς να πει κακό λόγο.
Εκεί όμως που αισθάνθηκε ότι μπορεί να είναι το τέλος του ήταν στο Ύψωμα 731, στην Εαρινή Επίθεση των Ιταλών.
Ανεβήκαμε στο Ύψωμα 731 στις 8 Μαρτίου αφού πρώτα κοινωνήσαμε και κάναμε Τρισάγιο για τους αδελφούς μας που θυσιάστηκαν στις προηγούμενες μάχες, έλεγε ο αδερφός μου. Ταγματάρχη είχαμε τον Δημήτριο Κασλά από το Πουρί του Βόλου. Επισκευάσαμε τα καταφύγια, τα ορύγματα και εφοδιαστήκαμε με οπλισμό. Ο διμοιρίτης μας Υπολοχαγός μας έδωσε τις απαραίτητες οδηγίες και μας έδειξε τα καίρια σημεία, που έπρεπε νε επιτηρούμε περισσότερο.
Ξημέρωνε Κυριακή 9 Μαρτίου, η πρώτη μέρα της επίθεσης. Οι Ιταλοί άρχισαν να μας βάζουν με όλα τα μέσα. Το Ύψωμα 731 έγινε χειρότερο από κόλαση. Αμέτρητες οβίδες από τα κανόνια, βόμβες από τα αεροπλάνα, γάζωμα με τα πολυβόλα, όλμοι βροχή, έπεφταν όλα πάνω μας και τριγύρω. Ανασκάφτηκε ο τόπος, εκτυφλωτικές λάμψεις, τρομακτικές εκρήξεις, κορμοί δέντρων πετάγονταν στον αέρα, πυκνοί καπνοί σκέπασαν τα πάντα και βαριές μυρωδιές μας έφερναν ασφυξία. Φτάσαμε σε απόγνωση, στα όρια της τρέλας. Πολλοί δεν άντεξαν τόση κόλαση, πετάχτηκαν από τα ορύγματα και έχασαν τη ζωή τους.
Μόλις σταματούσε αυτός ο ανελέητος βομβαρδισμός άρχιζαν οι επιθέσεις των Ιταλών κατά κύματα. Πολεμούσαν γενναία για να ανέβουν στο ύψωμα. Τότε πεταγόμασταν από τα χαρακώματα και ορμούσαμε κατά πάνω τους. Πολεμούσαμε όμως εμείς γενναιότερα, τους τρέπαμε σε φυγή, τους κυνηγούσαμε και πολλές φορές τους χτυπούσαμε με την ξιφολόγχη.
Άρχιζε πάλι το κανονίδι, πάλι εμείς στα χαρακώματα και πάλι σκληρές μάχες εκ του συστάδην, σώμα με σώμα με τους Ιταλούς.
Τέσσερις σκληρές επιθέσεις, τέσσερις γενναίες αποκρούσεις. Το βράδυ, από τους δέκα της ομάδας, έλειπαν δύο. Σπάραξε η καρδιά μας για την απώλεια, κλάψαμε πολύ.
Τη νύχτα διορθώσαμε τα ορύγματα, γεμίσαμε τα όπλα, πήραμε από τρεις χειροβομβίδες και μείναμε άγρυπνοι από το φόβο του αιφνιδιασμού. Τα ιταλικά πολυβόλα κροτάλιζαν κατά διαστήματα για να μην ξεμυτίσουμε. Όταν ήταν ησυχία ακούγονταν οι σπαρακτικές κραυγές πόνου των τραυματιών που παρέμειναν αβοήθητοι. Ήταν κάτι που μας έφερνε λύπη αφάνταστη έστω και αν αυτές ήταν των εχθρών.
Πριν ξημερώσει ήρθε στο όρυγμά μας ο διμοιρίτης Υπολοχαγός, μάς εμψύχωσε πολύ, μας είπε ότι Ιταλοί δεν έσπασαν πουθενά στο μέτωπο, ούτε θα σπάσουν, γιατί κρατάμε όλοι πολύ καλά. Μας έδωσε τις τελευταίες οδηγίες και μας ευχήθηκε καλή νίκη.
Η δεύτερη ημέρα ήταν χειρότερη από την πρώτη. Η δυνατή βροχή, η πολλή λάσπη, το τσουχτερό κρύο και η αϋπνία μας είχαν εξουθενώσει. Αρχίζει ακόμα πιο σφοδρός βομβαρδισμός, ανελέητος, απερίγραπτος. Ήμαστε στα όρια να παραλογίσουμε. Πάλι τα ίδια, επίθεση των Ιταλών, αμέτρητοι, κατά κύματα, με πολυβόλα, αυτόματα, χειροβομβίδες και όλμους. Αντεπίθεση εμείς φωνάζοντας ΑΕΡΑΑΑΑΑ! Με αυτή την ιαχή γινόμαστε άλλοι άνθρωποι, ξεχνούσαμε τη ζωή μας και ορμούσαμε κατά πάνω τους με όλη μας την ψυχή. Οι Ιταλοί πολεμούσαν, αλλά δεν άντεχαν την ορμή μας, έφευγαν άτακτα, παρατούσαν τον οπλισμό και όσοι έμεναν αιχμαλωτίζονταν ή τους τρυπούσε η ξιφολόγχη.
Πολλές φορές δεν βλέπαμε πού πατούσαμε και σκοντάφταμε πάνω σε σώματα νεκρών Ιταλών που είχαν γεμίσει τις πλαγιές του 731.
Η τρίτη επίθεση των Ιταλών, προς το μεσημέρι, έγινε με μεγάλη σφοδρότητα. Είχαν εντολή να περάσουν. Πετάχτηκε η διμοιρία φωνάζοντας ΑΕΡΑΑΑΑΑΑ! Έγινε μάχη σκληρή, σώμα με σώμα, όποιος πάρει τον άλλον, είδαμε το χάρο με τα μάτια. Οι Ιταλοί έχασαν, οπισθοχώρησαν , αφήνοντας πολλούς νεκρούς και τραυματίες πίσω. Άρχισε πάλι το κανονίδι. Προλάβαμε να γυρίσουμε στο όρυγμα. Χάσαμε άλλους δύο. Έλειπε και ο Υπολοχαγός μας. Μας πήρε το παράπονο, σφίξαμε τα χείλη μας και να σε μια ανάπαυλα των βομβαρδισμών ακούμε τον Υπολοχαγό μας να σπαράζει και να μας καλεί σε βοήθεια. Είχε τραυματιστεί πολύ σοβαρά στο μηρό.
-Θα τον πάρουμε, είπαμε όλοι με μια φωνή. Ερχόμαστε, του φώναξα και βγήκαμε μόλις σταμάτησε το κανονίδι. Ακροβολιστήκαμε και πηγαίναμε σκυφτά με κάθε προφύλαξη να τον εντοπίσουμε μέσα στους πυκνούς καπνούς.
Οι Ιταλοί μας αιφνιδίασαν, τρία πολυβόλα έβαλαν ταυτόχρονα, έκαναν φράγμα και μας γάζωσαν. Η ομάδα εξουδετερώθηκε. Δεν ξέρω πώς βρέθηκα μπρούμυτα ανάμεσα σε δύο σώματα Ιταλών. Ο ένας ήταν ζεστός ακόμα, ίσως δεν είχε ξεψυχήσει, ήταν πλημμυρισμένος στο αίμα που έτρεχε από την κοιλιά του και στο χέρι κρατούσε μια χειροβομβίδα που δεν είχε απασφαλίσει. Την παίρνω, βγάζω και μια από τη ζώνη μου και παραμένω ακίνητος.
Οι Ιταλοί αφού δεν παρατήρησαν κάτι ύποπτο νόμισαν ότι μας έφαγαν όλους και άρχισαν να ανεβαίνουν χωρίς ιδιαίτερη προφύλαξη. Ήταν περισσότεροι από δέκα. Πριν ακροβολιστούν πολύ, πέταξα την πρώτη χειροβομβίδα. Χτυπήθηκαν τρεις, οι άλλοι αιφνιδιάστηκαν και τράπηκαν σε φυγή. Έριξα πίσω τους άλλες δύο, μέσα στους καπνούς.
Σύρθηκα μέχρι τον Υπολοχαγό, τον βρήκα μισολιπόθυμο από το πολύ αίμα που έχασε. Τον φορτώθηκα και τον έφερα στο χαράκωμα. ΄Ηρθαν οι νοσοκόμοι και τον πήραν. Δεν πίστευα ότι καταφέραμε να ζήσουμε. Μόνο σε θαύμα αποδίδω τη σωτηρία μας.
Το βράδυ ήρθαν στην ομάδα νέα παιδιά από την εφεδρεία, είχαν πάρει μέρος σε πολλές μάχες και γνώριζαν να πολεμούν. Τους έδειξα τα κατατόπια και μετά πήγα παράμερα και έκλαψα για τους συντρόφους μου που ήμαστε μαζί πέντε μήνες. Καλύτερα να είχα φύγει κι εγώ μαζί τους.
Τις άλλες μέρες η φρίκη του πολέμου ήταν ίδια και χειρότερη. Πολέμησα με τη νέα ομάδα μου χωρίς καμιά προφύλαξη, δε μ’ ένοιαζε ο θάνατος. Ήταν το τυχερό μου κι έζησα εγώ μόνο από την πρώτη ομάδα μου. Έτσι έπρεπε να κάνουμε για να σώσουμε τον Υπολοχαγό μας.
Ας είναι καλά εκεί που βρίσκονται οι δύο μακαρίτες Ιταλοί που έγιναν προκάλυμμα για μένα και έτσι σώθηκε και ο Υπολοχαγός κι εγώ.
Δόξα το Θεό!
- Μόλις τελείωνε τη διήγηση ο πατέρας μου, είπε ο φίλος μου, δεν έμενε κοντά μου, έφευγε σιωπηλός βιαστικά σαν να ήθελε να κρύψει κάπου τον εαυτό του.
Επικράτησε λίγη σιωπή και μετά πρόσθεσε και αυτός με έκδηλη συγκίνηση:
-Αυτά, λοιπόν, φίλε μου, είχα για το ’40.
Κλείσαμε τον καφέ μας και αναχωρήσαμε χωρίς άλλη κουβέντα. Φαίνεται πως τούτη η ιστορία του ΄40 – ΄41 μπορεί ακόμα και σήμερα να ασκεί τη δική της επιρροή.

Πέμπτη 20 Ιανουαρίου 2011

Περιοδική έκδοση Εν Βόλω: ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ & ΣΥΛΛΟΓΕΣ - Από την ψηφιοποίηση και την τεκμηρίωση … στην ανάδειξη !


37-38ο ΤΕΥΧΟΣ
Αφιέρωμα: «Πολιτιστική Κληρονομιά της Μαγνησίας»

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ & ΣΥΛΛΟΓΕΣ - Από την ψηφιοποίηση και την τεκμηρίωση … στην ανάδειξη !

Του Αλέξανδρου Καπανιάρη*



Ένα από τα βασικότερα προβλήματα των ιστορικών αρχείων και συλλογών που δεν ανήκουν σε τυπικές δομές (μουσεία, ιστορικά και πνευματικά κέντρα, φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, τριτοβάθμια ιδρύματα κ.ά.) είναι ότι καταστρέφονται, αλλοιώνονται, απαξιώνονται χωρίς να υπάρχει σχετική μέριμνα ή εξειδικευμένες γνώσεις για συντήρηση, ψηφιοποίηση, τεκμηρίωση και ανάδειξη του πολύτιμου υλικού τους. Αυτό το σπάνιο υλικό των «ανεκμετάλλευτων» ιστορικών και πολιτιστικών αρχείων, συνήθως ιδιωτικών συλλογών, αθροιστικά αποτελεί μέρος του πολιτιστικού αποθέματος της χώρας μας. Η μη διάσωση συνεπώς κάθε ανέκδοτου ιστορικού και πολιτιστικού υλικού, αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στην αξιοποίηση του πολιτιστικού κεφαλαίου της χώρας μας.
Τα μουσεία, οι συλλογές και τα αρχεία (δημόσια και ιδιωτικά) ως έχουν ως παρακαταθήκη ένα σύνολο επεξεργασμένων και ανεπεξέργαστων πληροφοριών (κείμενο, φωτογραφίες, γκραβούρες, χειρόγραφα, αντικείμενα, ηχητικά αποσπάσματα, video κ.ά). Πολλές φορές αυτό το πληροφοριακό υλικό έχει περιορισμένη χρησιμότητα όταν προέρχεται από έναν μικρό πολιτιστικό φορέα ή ιδιώτη αν λάβει κανείς υπόψη ότι οι απαιτήσεις αφορούν ένα μεγάλο σύνολο πολιτιστικών πληροφοριακών πόρων από πολλούς πολιτιστικούς φορείς ή ιδιώτες. Γενικότερα τόσο η προσφορά (supply) ψηφιακών προϊόντων και υπηρεσιών πολιτιστικής κληρονομιάς όσο και η ζήτησή τους (demand) είναι έντονα κατακερματισμένες. Αξιόλογα ηλεκτρονικά προϊόντα πολιτιστικής κληρονομιάς απαιτούν συνδυασμό ψηφιοποιημένων πολιτιστικών πόρων από πολλούς πολιτιστικούς φορείς ή ιδιώτες. Επίσης ένα βασικό ζήτημα που αφορά την διαθεσιμότητα της πληροφορίας είναι η διαθέσιμη μορφή της πληροφορίας.

Παράλληλα η ψηφιοποίηση, τεκμηρίωση και ανάδειξη πολιτιστικών συλλογών που ανήκουν σε τυπικές δομές μέσω της χρηματοδότησης από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα «κοινωνίας της πληροφορίας» (μεταξύ 2003 και 2007, η Ελλάδα μέσω της Ε.Ε. υποστήριξε 180 διαφορετικά προγράμματα ψηφιοποίησης από μουσεία, βιβλιοθήκες και αρχεία με συνολική χρηματοδότηση 100 εκατ. ευρώ.) δημιούργησε νέες υποχρεώσεις στους αρμόδιους φορείς για ανάδειξη του υλικού.

Τα παραπάνω προβλήματα που αφορούν ιστορικά-πολιτιστικά αρχεία και συλλογές είτε ανήκουν σε τυπικές δομές ή όχι μπορούν να επιλυθούν ή να ελαττωθούν εφόσον χρησιμοποιηθούν ξανά οι νέες τεχνολογίες και η δικτύωση τυπικών ή άτυπων δομών στις οποίες ανήκουν σπάνια πολιτιστικά ευρήματα, πολλές φορές επεξεργασμένα ή όχι.
Η ανάδειξη συνεπώς της πολιτιστικής μας κληρονομιάς με την βοήθεια της ψηφιακής τεχνολογίας δημιουργεί μεγάλες προσδοκίες και υποχρεώσεις αν θέλουμε να αναδειχθούν τα εναπομείναντα πολιτιστικά και ιστορικά τεκμήρια.
Οι νέες τεχνολογίες προσφέρουν ολοκληρωμένες λύσεις σε ζητήματα προβολής του εθνικού πολιτιστικού πλούτου μας. Για τη ορθή ανάδειξη των αρχείων και συλλογών έχουν δημιουργηθεί στάνταρτ που εξασφαλίζουν τη μακροχρόνια προβολή του υλικού:
• με συστηματική μεθοδολογία ανάδειξης αρχείων και συλλογών
• με κοινές μορφές ανάδειξης δεδομένων
Συνεπώς με την βοήθεια των νέων τεχνολογιών μπορούμε να δρομολογήσουμε δράσεις που αφορούν την διατήρηση και την ενίσχυση της ιστορίας, του πολιτισμού, και όλων των στοιχείων που διαμορφώνουν την επονομαζόμενη συλλογική και εξελισσόμενη μνήμη.
Πριν όμως ξεκινήσουμε να αναπτύσσουμε το σκεπτικό της πρότασης μας που αφορά τις νέες τεχνολογίες και την δικτύωση (τυπικών ή άτυπων δομών) ως μέσο ανάδειξης ιστορικών-πολιτιστικών αρχείων και συλλογών) θα πρέπει να ορίσουμε στοιχειωδώς το όρο πολιτιστική κληρονομιά.
Ως πολιτιστική κληρονομιά ορίζουμε τα πολυάριθμα υλικά και άϋλα στοιχεία από το παρελθόν, τα οποία σώζονται σήμερα. Ενσωματώνουν σημαντική πληροφορία και γνώση από το παρελθόν. Περιλαμβάνουν: α) την υλική πολιτιστική κληρονομιά (tangible), β) την άϋλη πολιτιστική κληρονομιά. (intangible)

Οι Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (Τ.Π.Ε.)

Οι τεχνολογίες της πληροφορίας φαίνεται ότι εισβάλλουν σε όλο το εύρος των δραστηριοτήτων του κλάδου του πολιτισμού. Η εφαρμογή των τεχνολογιών της πληροφορίας στον τομέα της ανάδειξης των αρχείων και συλλογών φαίνεται πως επηρεάζει όλο και περισσότερους πολιτιστικούς φορείς ή ιδιώτες (άτυπες δομές) οι οποίοι χρησιμοποιούν τα νέα μέσα για τη συστηματική πληροφόρηση και την προβολή των συλλογών τους.

Οι Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) προσφέρουν τεράστιες δυνατότητες για τη διάδοση, προβολή και μελέτη της πολιτιστικής κληρονομιάς. Μερικές από αυτές τις δυνατότητες είναι:

• Ψηφιακές δισδιάστατες εικόνες (2D digital images)
• Τρισδιάστατες απεικονίσεις (3D representations)
• Εικονική πραγματικότητα (virtual reality - VR) – εικονικά περιβάλλοντα (virtual environments - VEs)
• Επαυξημένη πραγματικότητα (augmented reality - AR)
• Πληροφοριακά συστήματα μουσείων και μνημείων
• Συστήματα αρχείων, ψηφιακές βιβλιοθήκες
• Συστήματα τεκμηρίωσης συντήρησης
• Ηλεκτρονικοί οδηγοί μουσείων και εκθέσεις
• Ηλεκτρονικές εκδόσεις τέχνης, ιστορίας, λογοτεχνίας
• Ιστοσελίδες - CD-ROM
• Info Kiosk.

Οι Τεχνολογίες Πληροφορικής & Επικοινωνιών (Τ.Π.Ε.) στον τομέα της ανάδειξης όσον αφορά την Πολιτιστική Κληρονομιά προσφέρουν:

• νέες ευκαιρίες για διάδοσή τους μέσω ηλεκτρονικών δικτύων, όπως είναι το Internet, σε ένα πολύ ευρύτερο κοινό
• δημιουργίας ηλεκτρονικών εκθέσεων (virtual exhibitions) με ψηφιακό περιεχόμενο από πολλούς πολιτιστικούς οργανισμούς
• δημιουργίας ηλεκτρονικών αναπαραστάσεων αρχαιολογικών αντικειμένων, αρχαιολογικών χώρων, κλπ.
• δημιουργία υψηλής ποιότητας ηλεκτρονικών προϊόντων πολιτιστικής κληρονομιάς, π.χ. ηλεκτρονικές εκδόσεις σε CDs, DVDs, κ.α., ειδικούς πολιτιστικούς ιστότοπους - portals
• δημιουργία ποιοτικών ηλεκτρονικών μαθημάτων (e-learning) πολιτιστικής κληρονομιάς (με κείμενο, 2/3D εικόνες, ήχο..)
• ηλεκτρονικού εμπλουτισμού (electronic augmentation) εμπειρίας των επισκεπτών των μουσείων, αρχαιολογικών χώρων, κλπ.


Οι T.Π.Ε. και οι Οργανισμοί Πολιτιστικής Κληρονομιάς (Ο.Π.Κ.)

Οι T.Π.Ε. μπορούν να συνδράμουν με τις δυνατότητες που παρέχουν τους οργανισμούς πολιτιστικής κληρονομιάς (Ο.Π.Κ.) στην περίπτωση τυπικών δομών ή στην περίπτωση των ιδιωτών δηλαδή των άτυπων δομών. Έτσι οι δυνατότητες που δίνουν οι Τ.Π.Ε. σε ιστορικά – πολιτιστικά αρχεία και συλλογές είναι :
• να φέρουν σε επαφή με τους πολιτιστικούς τους πόρους ένα πολύ ευρύτερο παγκόσμιο κοινό (π.χ. μέσω Internet),
• να παρέχουν στο κοινό τους εξελιγμένα και ελκυστικά προϊόντα, υπηρεσίες και εμπειρίες σχετικά με την πολιτιστική κληρονομιά,
• να αυξήσουν το ενδιαφέρον του κοινού τους, και της κοινωνίας γενικότερα, για τους πολιτιστικούς τους πόρους

Η τεχνολογική αυτή εξέλιξη οδηγεί πλέον τους Ο.Π.Κ., οι οποίοι αποκτούν βαθμιαία έναν «υβριδικό» ρόλο. Ενώ παλαιότερα οι Ο.Π.Κ. είχαν την ευθύνη της διαχείρισης «φυσικών» μόνον πολιτιστικών πόρων στη νέα εποχή θα πρέπει να διαχειρίζονται τόσο φυσικούς όσο και ψηφιακούς πολιτιστικούς πόρους. Γενικότερα οι Ο.Π.Κ. πρέπει να υιοθετήσουν διαφορετικά λειτουργικά μοντέλα και τεχνολογίες λειτουργίας.

Το βασικό πρόβλημα που επιπλέον τίθεται για τους Ο.Π.Κ., και κατά συνέπεια και για τους ιδιώτες είναι η περιορισμένη χρησιμότητα ψηφιοποιημένων πολιτιστικών πόρων προερχομένων μόνον από έναν μικρό Ο.Π.Κ. ή μια ιδιωτική συλλογή. Ο χρήστης χρειάζεται συνήθως ένα μεγάλο σύνολο ψηφιοποιημένων πολιτιστικών πόρων από πολλούς Ο.Π.Κ. ή ιδιώτες. Γενικότερα τόσο η προσφορά (supply) ψηφιακών προϊόντων και υπηρεσιών πολιτιστικής κληρονομιάς όσο και η ζήτησή τους (demand) είναι έντονα κατακερματισμένες. Αξιόλογα ηλεκτρονικά προϊόντα πολιτιστικής κληρονομιάς απαιτούν συνδυασμό ψηφιοποιημένων πολιτιστικών πόρων από πολλούς Ο.Π.Κ. ή ιδιώτες.
Για τους παραπάνω λόγους είναι απαραίτητη η δικτύωση: α) μεταξύ Ο.Π.Κ., β) μεταξύ Ο.Π.Κ. και ιδιωτών, γ) μεταξύ ιδιωτών και ιδιωτών. Η παραπάνω δικτύωση (τύποι δικτύωσης) και οι συνεργασίες που θα πρέπει να αναπτυχθούν θα έχουν ως στόχο:

• τη δημιουργία νέων διαφορετικών ψηφιακών πόρων,
• την προβολή, διάδοση και προώθησή τους (μέσω CDs, DVDs, ιστότοπων-portals, κλπ)
• την συμμετοχή σε νέα εθνικά και κοινοτικά προγράμματα (πολιτιστικές υπηρεσίες) τα οποία προβλέπουν διάφορες μορφές συνεργασίας και συντονισμού μεταξύ των Ο.Π.Κ..

Αξιοποίηση ψηφιακού περιεχομένου μέσω των Τ.Π.Ε. για την παραγωγή εκπαιδευτικών ψηφιακών παραγωγών σε μουσεία, συλλογές και αρχεία

Μετά από τις αναφορές που πραγματοποιήθηκαν πιο πάνω όσον αφορά το ψηφιακό περιεχόμενο γεννούνται ερωτήματα που σχετίζονται με την ικανότητα των πολιτιστικών φορέων και ιδιωτών (μουσεία, συλλογές, αρχεία) να παράγουν κατάλληλο ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό με δικό τους μηχανισμό και χαμηλό κοστολόγιο. Η δημιουργία ενός εργαστηρίου για κάθε φορέα ή σύμπραξη φορέων για την παραγωγή ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού θα μπορούσε πιθανόν να είναι η λύση τόσο για την διανομή της πληροφορίας όσο και την δημιουργία ολοκληρωμένων ψηφιακών εκπαιδευτικών παραγωγών.

Η ενημέρωση, η προώθηση και η διανομή ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού και παραγωγών με την δημιουργία «κοινοτήτων χρηστών της εκπαίδευσης», και την χρήση του διαδικτύου (Collaborative authoring, Folksonomies, Podcasts, RSS Feeds, Social networks, Weblogs, Wikis, 3D Navigation, Instant Messaging, Messageboards, Online Calendars, Web Mail) θα μπορούσε να βοηθήσει το έργο τόσο της εκπαιδευτικής κοινότητας όσο και των πολιτιστικών φορέων.

Η μη ανάπτυξη ελληνικού ψηφιακού περιεχομένου στους πολιτιστικούς φορείς (μουσεία, συλλογές, αρχεία) οδηγεί αντίστοιχα σε ελάχιστες ψηφιακές εκπαιδευτικές εφαρμογές που συνδέονται με μια σειρά δυσλειτουργιών και προβλημάτων που σχετίζονται:

• με τον τρόπο διαχείρισης των δικαιωμάτων του περιεχομένου του δημοσίου τομέα

• με την ανάγκη για αποσαφήνιση του νόμου για τα πνευματικά δικαιώματα και προσδιορισμό αποτελεσματικής τιμολογιακής πολιτικής.

• με την έλλειψη εφαρμογής ενιαίων τεχνολογικών κανόνων (standards) για την ψηφιοποίηση και τυποποίηση του περιεχομένου των αρχείων

• με την ανάγκη ενίσχυσης της χρηματοδότησης για δημιουργία «εσωτερικών» ομάδων για την ψηφιοποίηση περιεχομένου και την αποτελεσματικότερη «κατανόηση» του αντικειμένου και την αλληλεπίδραση με τους λοιπούς φορείς που θα εγγυηθούν την τεχνολογική και εμπορική αξιοποίηση του περιεχομένου

• με την ανάγκη να ενισχυθεί η σημασία στο θέμα της κατοχύρωσης των δικαιωμάτων

• με την ανύπαρκτη επιδότηση για την μετάφραση - μεταγλώττιση του περιεχομένου έτσι ώστε να αντιμετωπισθεί η «εσωστρέφεια» των ελληνικών πολιτιστικών φορέων

• με την ανύπαρκτη επιδότηση του «μετασχηματισμού» του περιεχομένου στις διάφορες τεχνολογικές πλατφόρμες και οι δαπάνες διαχείρισης περιεχομένου (content management)

• με την ανύπαρκτη επιδότηση για την σύνδεση των εταιριών με τα Δίκτυα Διανομής του εξωτερικού ώστε να δημιουργηθούν κίνητρα για επιτυχείς εξαγωγικές δραστηριότητες.


Η ανάδειξη του ιδιωτικού ψηφιοποιημένου αρχείου Δ.Γ.Κασλάς

Η ανάδειξη του αρχείου «Δημήτριος Γ. Κασλάς» πραγματοποιήθηκε μετά την ψηφιοποίηση και τεκμηρίωση του αρχείου. Για την υλοποίηση της ψηφιοποίησης του αρχείου ακολουθήθηκε ο οδηγός καλών πρακτικών ψηφιοποίησης και μακροπρόθεσμης διατήρησης πολιτιστικού περιεχομένου του Πανεπιστημίου Πατρών. Το αρχείο Δ. Γ. Κασλάς περιλαμβάνει ανέκδοτο υλικό που αφορά ιστορικές περιόδους και γεγονότα που ξεκινούν από την Μικρασιατική εκστρατεία έως τον πόλεμο του 1941. Το μεγαλύτερο μέρος του αρχείου αναφέρεται στη δράση του ΙΙ Τάγματος του 5ου Συντάγματος Πεζικού Τρικάλων το οποίο υπερασπίστηκε το ύψωμα 731, όπου και κρίθηκε ουσιαστικά, ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος. Αναφορές επίσης υπάρχουν στα πρώτα χρόνια της ζωής του Δ. Γ. Κασλά τη περίοδο της εθνικής αντίστασης (Ε.Λ.Α.Σ.), τις διώξεις και τα τελευταία χρόνια της ζωής του.
Μετά την δημιουργία και την αποθήκευση των ψηφιακών αντιγράφων και των μεταδεδομένων πραγματοποιήθηκε η ανάδειξη και η προβολή του ψηφιοποιημένου περιεχομένου. Πριν όμως την προβολή των ψηφιακών αντικειμένων πραγματοποιήθηκε η κατάλληλη επεξεργασία τους λαμβάνοντας υπόψη πως η ανάδειξη του περιεχομένου μπορεί να περιλαμβάνει την προβολή του στο διαδίκτυο, σε κάποιο CD-ROM ή DVD-ROM. Με αυτό το σκεπτικό πραγματοποιήθηκε η υποβάθμιση της ποιότητας, άρα και τη μείωση του μεγέθους των αρχείων εικόνας, ήχου και κινούμενης εικόνας, ώστε να μπορούν να προσπελάσουν οι χρήστες το ψηφιακό περιεχόμενο μέσω του Διαδικτύου.
Για την δημοσιοποίηση και προβολή του έργου ψηφιοποίησης Δ. Γ. Κασλάς πραγματοποιηθήκαν οι παρακάτω δράσεις:
α) Δημιουργία ιστολογίου (http://kaslas.blogspot.com)
Στα πλαίσια της ψηφιοποίησης του αρχείου Δ.Γ.Κασλάς δημιουργήθηκε ιστολόγιο του έργου (web blog) με στόχο την ευαισθητοποίηση πολιτών και φορέων για παραχώρηση υλικού που αφορούσε το αρχείο αλλά και γεγονότων που συνδέονται με αυτό (http://kaslas.blogspot.com). Είναι χαρακτηριστικό ότι μέσω της επικοινωνίας που αναπτύχθηκε από το ιστολόγιο δημιουργήθηκαν οι κατάλληλες επαφές έτσι ώστε το αρχείο να συμπληρωθεί με πολύτιμες μαρτυρίες για μια πολύ σημαντική περίοδο (δράση του Δ.Γ.Κασλά στον ΕΛ.Α.Σ.) για την οποία υπήρχαν λιγοστά στοιχεία. Μ’ αυτό τον τρόπο το αρχείο εμπλουτίστηκε με στοιχεία και μαρτυρίες (ήχος) αποδεικνύοντας στην πράξη πόσο πολύ μπορεί να βοηθηθεί ένα έργο ψηφιοποίησης όταν υπάρχει παράλληλα ιστολόγιο ή άλλο δικτυακό εργαλείο κοινωνικής δικτύωσης.
β) Συμμετοχή σε επιστημονικά συνέδρια
Όσον αφορά την συμμετοχή σε επιστημονικά συνέδρια πραγματοποιήθηκαν εισηγήσεις:
• στο 2ο Διεθνές Συνέδριο «Λαϊκός Πολιτισμός & Πολιτιστικοί Φορείς» στις 12/5/2007 στο συνεδριακό κέντρο Θεσσαλίας με φορείς οργάνωσης το Ερευνητικό Ίδρυμα Πολιτισμού & Εκπαίδευσης, την Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Μαγνησίας, IOV in operational relations with UNESCO,
• στο ετήσιο συνέδριο της Διεθνούς Επιτροπής Τεκμηρίωσης του ICOM (Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων) CIDOC 2008 με τίτλο συνεδρίου «Ψηφιακή επιμέλεια των πολιτισμικών αγαθών» στην Αθήνα από 15-18 Σεπτεμβρίου 2008,
• στο διεθνές συνέδριο που αφορά τα εικονικά συστήματα και τα πολυμέσα (International Conference on Virtual Systems and MultiMedia) στα πλαίσια της 14ης διεθνής διάσκεψης (14th International VSMM Conference) στη Λεμεσό της Κύπρου από 20 έως 26 Οκτωβρίου 2008.
γ) Έκδοση λευκώματος από φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης
Στα πλαίσια της αξιοποίησης του αρχείου Δ.. Γ. Κασλάς υπήρξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον από την Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Μαγνησίας και Τρικάλων αλλά και τον Δήμο Ζαγοράς και Καρδίτσας και τελικά εκδόθηκε λεύκωμα από το ψηφιοποιημένο υλικό που αφορά τη ζωή και το έργο του Δ. Γ. Κασλά
δ) Δημιουργία ντοκιμαντέρ με χρηματοδότηση από φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης
Στα πλαίσια της αξιοποίησης του αρχείου Δ.. Γ. Κασλάς υπήρξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον από την Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Μαγνησίας και Τρικάλων αλλά και τον Δήμο Ζαγοράς και δημιουργήθηκε ντοκιμαντέρ από το ψηφιοποιημένο υλικό που θα αφορά τη ζωή και το έργο του Δ. Γ. Κασλά.
ε) Δημιουργία δικτυακής πύλης για την ανάδειξη του Ελληνικού πολιτισμού και την ενίσχυση της επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης της ερευνητικής κοινότητας
Η δημιουργία δικτυακής πύλης για την ανάδειξη του Ελληνικού πολιτισμού και την ενίσχυση της επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης της ερευνητικής κοινότητας περιελάμβανε την μελέτη και σχεδίαση μίας διαδικτυακής πολυμεσικής πύλης για την ανάδειξη του Ελληνικού πολιτισμού. Για την επίτευξη μάλιστα αυτού του στόχου χρησιμοποιήθηκε η περίπτωση μελέτης του Δημήτρη Κασλά.
Η χρησιμότητα και τα προσδοκώμενα αποτελέσματα του έργου ψηφιοποίησης Δ. Γ. Κασλά
Η χρησιμότητα και τα προσδοκώμενα αποτελέσματα του έργου ψηφιοποίησης υπήρξαν πολλαπλά.
Ειδικότερα:
1) Προωθείται η παραγωγή ψηφιακού περιεχομένου το οποίο είναι χρηστικό και διαθέσιμο τόσο στα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας όσο και στο ευρύ κοινό.
2) Δημιουργούνται πλεονεκτήματα που σχετίζονται με την πρόσβαση, τη διάθεση και την αναπαραγωγή του υλικού τόσο για τους ερευνητές (αρχικοί χρήστες) όσο και για κάθε ενδιαφερόμενο (τελικοί χρήστες). Για παράδειγμα, οι ιστορικοί – ερευνητές ανά πάσα στιγμή θα έχουν στη διάθεσή το σύνολο ή τμήμα του υλικού με την απαραίτητη τεκμηρίωση σε ψηφιακές εκδοχές.
3) Πολλαπλασιάζονται τα εξυπηρετούμενα αιτήματα που προέρχονται από τους χρήστες. Το υλικό γίνεται ευρέως γνωστό και επομένως πολλαπλασιάζεται η μελέτη και η χρηστικότητά του. Αυξάνονται επομένως οι χρήστες του υλικού σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Παράλληλα, η δημοσιοποίηση του υλικού και η πρόσβαση σε αυτό ευρύ κοινού συμβάλλει σε αυτό που ονομάζεται ελεύθερη και άμεση πρόσβαση στο «πολιτιστικό απόθεμα» της χώρας μας.
4) Με τη δημοσιοποίηση καθώς και την τήρηση αρχειακών κανόνων διευκολύνεται η διεπιστημονική ζήτηση καθώς το αρχειακό υλικό σχετίζεται με αρκετές ιστορικές περιόδους (Μικρασιατική καταστροφή, Ελληνοβουλγαρικά γεγονότα, Ελληνοϊταλικός πόλεμος, ΕΛΛ.Α.Σ., Στρατιωτική ιστορία κ.ά.). Τα παραπάνω έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση των επιστημονικών εργασιών που θα υποστηριχθούν κατά κύριο λόγο από αυτό το αρχειακό υλικό.
5) Ένα τέτοιο έργο συμβάλλει στον τομέα της έρευνας και της εκπαίδευσης, δημιουργώντας έναν πιθανό υλικό πρακτικής άσκησης για τους φοιτητές (π.χ. Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας, Πληροφορικής, Ιστορίας κ.λ.π.)
6) Εξοικονομούνται χώροι και πόροι. Μερικά από τα έμμεσα οικονομικά οφέλη είναι η απελευθέρωση χώρων και συνακόλουθα η μείωση του κόστους φύλαξης του υλικού, η καλύτερη διαχείριση του, η μείωση του χρόνου ανταπόκρισης σε αιτήματα ενδιαφερομένων που υποβάλλονται από δημοσιογράφους, ερευνητές, υπηρεσίες, η μείωση των εξόδων για την ταξιθέτηση του υλικού στη φυσική του μορφή, ο περιορισμός των εξόδων για τη συντήρηση του φυσικού υλικού, κ.α.
7) Το έργο αυτό συμβάλλει στην ανάπτυξη των επαφών με άλλα αντίστοιχα έργα ψηφιοποίησης τόσο σε διεθνές όσο και σε εθνικό επίπεδο. Κυρίως όμως σε εθνικό επίπεδο καθώς καλλιεργεί την προσδοκία για τη διαμόρφωση μιας κοινής αρχειακής νοοτροπίας για τα ιδιωτικά ιστορικά αρχεία, για τη συνεργασία και για τη δημιουργία ενός δικτύου ιστορικών αρχείων σε εθνικό επίπεδο.
8) Το τελικό παραδοτέο υλικό της ψηφιοποίησης μπορεί να αποτελεί το πρωταρχικό υλικό για εφαρμογές (νέων τεχνολογιών) προστιθέμενης αξίας του αρχείου.
9) Με την χρήση μέρους του υλικού της ψηφιοποίησης μπορεί να δημιουργηθεί ένα ιστορικό ντοκιμαντέρ για τα γεγονότα του Ελληνοϊταλικού πολέμου.
9) Τέλος, πρέπει να σημειωθεί και το αυτονόητο όφελος, δηλαδή η διάσωση και η διατήρηση του αρχειακού υλικού που αποτελεί μέρος της πολιτισμικής μας κληρονομιάς.

Βιβλιογραφία

1. Καπανιάρης, Α. 2008, Ψηφιοποίηση, Τεκμηρίωση και Ανάδειξη του Ελληνικού Πολιτισμού: Η περίπτωση του αρχείου «Δημήτριος Γ. Κασλάς», ΕΑΠ, Πάτρα.

2. Φαρμάκης, Κ. 2009, Δημιουργία δικτυακής πύλης για την ανάδειξη του Ελληνικού πολιτισμού και ενίσχυση της επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης της ερευνητικής κοινότητας, ΕΑΠ, Πάτρα.

3. Ανάπτυξη Ελληνικού Ψηφιακού Περιεχομένου - Δράσεις για την επιτάχυνσή της, e-Business Forum, (2002), Διαθέσιμο από: [6 July 2009].



* Ο Αλέξανδρος Καπανιάρης είναι Καθηγητής Πληροφορικής, κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στις Γραφικές Τέχνες - Πολυμέσα και Ειδικός Σύμβουλος της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Μαγνησίας. Το Δεκέμβριο του 2009 κυκλοφόρησε σε συμπαραγωγή της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Μαγνησίας, Τρικάλων και Δήμων Ζαγοράς και Καρδίτσας η πρώτη του δουλειά (λεύκωμα και ντοκιμαντέρ) που αφορά το ιστορικό αρχείο του Δημητρίου Κασλά (Δημήτριος Κασλάς, Ο άνθρωπος, η στρατιωτική διαδρομή, η εποχή).