Ξεπεράσαμε τις 4000 επισκέψεις... σας ευχαριστούμε !!!

Ξεπεράσαμε τις 4.000 επισκέψεις σε 6 μήνες λειτουργίας του ιστολογίου... σας ευχαριστούμε.

Διαδώστε την ιστορία ενός ξεχασμένου ήρωα ... προτείνετε το ιστολόγιο και σε άλλους ή μπορείτε να το συμπεριλάβετε στα προτεινόμενα links. Αν γνωρίζετε οτιδήποτε σχετίζεται με το αρχείο και τα αντίστοιχα γεγονότα παρακαλούμε επικοινωνήστε μαζί μας.

Σας ευχαριστούμε θερμά ...

Το ιστολόγιο θα συνεχίζει να ενημερώνετε τακτικά έως την δημιουργία ιστοσελίδας όπου θα προβάλει συστηματικά το ΑΡΧΕΙΟ Δ.Γ.ΚΑΣΛΑΣ.

Ψηφιοποίηση Αρχείου Κασλά: Αφιέρωμα στην εφημερίδα ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ 28/10/2008 ΣΕΛ. 13

ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΡΧΕΙΟΥ

Η τεχνολογία "σώζει" έναν αγωνιστή του '40

Πρόκειται για τον Δημήτριο Κασλά, που καταγόταν απο το Πουρί Πηλίου

Αφιέρωμα του Κίτρινου Τύπου για το ύψωμα 731 και για τους ξεχασμένους ήρωες του 41

Αφιέρωμα του Κίτρινου Τύπου:

για το ύψωμα 731 επικεφαλής του οποίου

υπήρξε ο Δημήτριος Γ. Κασλάς.

&
για τους ξεχασμένους ήρωες του 1941

Ο «ΚΙΤΡΙΝΟΣ ΤΥΠΟΣ» έφτασε στο θρυλικό ύψωμα 731, όπου τον Μάρτιο του 1941 δόθηκαν σφοδρές μάχες μεταξύ Ιταλών και Ελλήνων. Στόχος της επιχείρησης «PRIMAVERA» του Μουσολίνι, ήταν η κατάκτηση του υψώματος και η διάσπαση του ελληνικού μετώπου. Η πολυήμερη μάχη, έληξε με συντριπτική ήττα των Ιταλών και με εκατοντάδες νεκρούς και από τις δύο πλευρές.
Σήμερα την ελληνική νίκη στο ύψωμα 731, θυμίζει ένα υποτυπώδες … ηρώο, που στήθηκε με ιδιωτική πρωτοβουλία. «Εδώ πρέπει να στηθεί ένα μνημείο αντάξιο των Θερμοπυλών» δήλωσε στη zougla.gr ο π.Νικόδημος Καρακασίνας, Έλληνας ιερέας στο Αργυρόκαστρο.

VIDEO 1: http://link.brightcove.com/services/link/bcpid1463312990/bctid1883561267

VIDEO 2: http://link.brightcove.com/services/link/bcpid1463312990/bctid1883548902

VIDEO 3: http://link.brightcove.com/services/link/bcpid1463312990/bctid1883577168

VIDEO 4: http://link.brightcove.com/services/link/bcpid1463312990/bctid1883561274

Εφημερίδα Θεσσαλία: 26/10/2008 Η συμβολή των νέων τεχνολογιών στην ανάδειξη μιας ηρωικής μορφής

Δημοσιεύθηκε στην ΘΕΣΣΑΛΙΑ της Κυριακής - Ένθετο ΔΙΑΡΟΜΕΣ σελ.5 άρθρο με τίτλο

Η συμβολή των νέων τεχνολογιών στην ανάδειξη μιας ηρωικής μορφής

«Ψηφιοποίηση, Τεκμηρίωση και Ανάδειξη του Ελληνικού Πολιτισμού: Η περίπτωση του αρχείου Δ. Γ. Κασλάς»


Του
Αλέξανδρου Καπανιάρη*

Στις μέρες μας αρκετά ιστορικά και πολιτιστικά αρχεία καταστρέφονται, αλλοιώνονται, απαξιώνονται χωρίς να υπάρχει σχετική μέριμνα συντήρησης, ψηφιοποίησης, τεκμηρίωσης και ανάδειξης του πολύτιμου υλικού τους. Το υλικό των «ανεκμετάλλευτων» ιστορικών και πολιτιστικών αρχείων αθροιστικά αποτελεί μέρος του πολιτιστικού αποθέματος της χώρας μας. Η διάσωση ανέκδοτου ιστορικού και πολιτιστικού υλικού αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στην αξιοποίηση του πολιτιστικού κεφαλαίου της χώρας μας. Η ψηφιοποίηση, τεκμηρίωση και ανάδειξη πολιτιστικών συλλογών στη σημερινή εποχή της «κοινωνίας της πληροφορίας» είναι ένα σημαντικό ζητούμενο. Η οπτική αναπαράσταση και η μετάδοση της ψηφιακής πληροφορίας είναι από τα πλέον σημαντικά ερευνητικά πεδία γνώσης που επιτρέπουν σε όλους όσους ασχολούνται με τον πολιτισμό να προβάλουν το αποτέλεσμα της εργασίας τους με πολλαπλούς νέους και δυναμικούς μηχανισμούς.
Η μόνιμη διατήρηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς με την βοήθειας της ψηφιακής αποτύπωσης δημιουργεί μεγάλες προσδοκίες και υποχρεώσεις αν θέλουμε να διασωθούν τα εναπομείναντα πολιτιστικά και ιστορικά τεκμήρια. Με την διαδικασία της ψηφιοποίησης μετατρέπουμε οποιοδήποτε αρχείο ή υλικό από αναλογική σε ψηφιακή μορφή. Ειδικότερα, η σάρωση, η ψηφιακή φωτογράφηση, η ψηφιακή επεξεργασία, η τεκμηρίωση, αποτελούν τη διαδικασία της ψηφιοποίησης. Απώτερος σκοπός της ψηφιοποίησης στο χώρο του πολιτισμού είναι η διάσωση, η διατήρηση και κατ’ επέκταση η ανάδειξη του υλικού.
Οι νέες τεχνολογίες προσφέρουν ολοκληρωμένες λύσεις σε ζητήματα ψηφιοποίησης, καταγραφής και προβολής του εθνικού πολιτιστικού πλούτου μας. Για τη ορθή καταγραφή των αρχείων έχουν δημιουργηθεί στάνταρτ που εξασφαλίζουν τη μακροχρόνια διατήρηση του υλικού:
· με συστηματική μεθοδολογία ψηφιοποίησης αρχείων
· με κοινές μορφές καταγραφής δεδομένων
Συνεπώς με την βοήθεια των νέων τεχνολογιών μπορούμε να δρομολογήσουμε δράσεις που αφορούν την διατήρηση και την ενίσχυση της ιστορίας, του πολιτισμού, και όλων των στοιχείων που διαμορφώνουν την επονομαζόμενη συλλογική και εξελισσόμενη μνήμη.
Ένα από τα σημαντικά αρχεία ψηφιοποίησης, τεκμηρίωσης και ανάδειξης είναι το αρχείο «ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γ. ΚΑΣΛΑΣ. Πρόκειται για ανέκδοτο υλικό που αφορά ιστορικές περιόδους και γεγονότα που ξεκινούν από την Μικρασιατική εκστρατεία έως τον πόλεμο του 1941. Το μεγαλύτερο μέρος του αρχείου αναφέρεται στη δράση του ΙΙ Τάγματος του 5ου Συντάγματος Πεζικού Τρικάλων το οποίο υπερασπίστηκε το ύψωμα 731, όπου και κρίθηκε ουσιαστικά, ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος. Αναφορές επίσης υπάρχουν στα πρώτα χρόνια της ζωής του Δ. Γ. Κασλά τη περίοδο της εθνικής αντίστασης, τις διώξεις και τα τελευταία χρόνια της ζωής του.
Το αρχείο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων πολιτικές και στρατιωτικές φωτογραφίες, καρτ-ποστάλ χάρτες, αποφάσεις, διαταγές πολέμου, διάφορα χειρόγραφα, πολιτικά & στρατιωτικά έγγραφα, πρωτόκολλα, ταυτότητες, στρατιωτικά εγχειρίδια, προσωπικά αντικείμενα, και χωρίζεται στις παρακάτω ενότητες:
· ιστορικό του αρχείου
· τα πρώτα χρόνια
· η Μικρασιατική εκστρατεία
· ο πόλεμος του 1940-41
· Αλβανικό μέτωπο
· 731 ύψωμα – Η σημασία του υψώματος
· η πολεμική δράση του Δ. Γ. Κασλά
· χρονικό της εαρινής επίθεσης
· φωτογραφίες από το μέτωπο - Κλεισούρα
· χάρτες
· προσωπικά αντικείμενα
· προσκηνυματική επίσκεψη στο 731 ύψωμα
· η εθνική αντίσταση
· οι διώξεις και τα τελευταία χρόνια
Η εργασία με τίτλο «Ψηφιοποίηση, Τεκμηρίωση και Ανάδειξη του Ελληνικού Πολιτισμού: Η περίπτωση του αρχείου Δ. Γ. Κασλάς» αναφέρεται στις διαδικασίες και πρακτικές που ακολουθήθηκαν κατά την ψηφιοποίηση και τεκμηρίωση της συλλογής του Δ. Γ. Κασλάς και πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια της διπλωματικής του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Γραφικές Τέχνες – Πολυμέσα του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου.

Ειδικότερα οι αρχικές εργασίες που πραγματοποιήθηκαν σχετίζονται βασικά με την επιλογή της κατάλληλης μεθοδολογίας μετά την εκτεταμένη βιβλιογραφική ανασκόπηση που πραγματοποιήθηκε.
Στο στάδιο υλοποίησης της εργασίας πραγματοποιήθηκε η ψηφιοποίηση: α) φωτογραφιών και έντυπων εγγράφων, β) ηχητικών ντοκουμέντων, γ) κινούμενης εικόνας (video), δ) κινητών αντικειμένων (τρισδιάστατη σάρωση).
Κατά το στάδιο της τεκμηρίωσης δημιουργήθηκαν, με έγκυρο και συστηματικό τρόπο, μετά την καταγραφή των τεκμηρίων, τα μεταδεδομένα της ψηφιοποίησης σύμφωνα με το πρότυπο «Dublin Core» υλοποιώντας αντίστοιχα εφαρμογές απεικόνισης και ανάκτησης τους.
Η προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων της συλλογής καθώς και προτάσεις-εφαρμογές για την ανάδειξη και προβολή του αρχείου αποτέλεσαν ένα ακόμα αντικείμενο της εργασίας.
Συμπερασματικά μέσω της παρούσης εργασίας επιτυγχάνεται η ανάλυση, σχεδίαση και υλοποίηση ψηφιοποίησης, τεκμηρίωσης και ανάδειξης αρχείων με ιστορικό-πολιτιστικό χαρακτήρα όπως το αρχείο Δ. Γ. Κασλάς.

Η υλοποίηση της ψηφιοποίησης του αρχείου «Δημήτριος Γ. Κασλάς» συνδέεται κυρίως με την ψηφιοποίηση εντύπων και φωτογραφιών. Ένα μικρότερο κομμάτι του αρχείου αφορά προσωπικά αντικείμενα, ηχητικές μαρτυρίες τρίτων προσώπων, φωτογραφήσεις που πραγματοποιήθηκαν μεταγενέστερα και οπτικά ντοκουμέντα της νεώτερης εποχής. Για την υλοποίηση της ψηφιοποίησης του αρχείου ακολουθήθηκε ο οδηγός καλών πρακτικών ψηφιοποίησης και μακροπρόθεσμης διατήρησης πολιτιστικού περιεχομένου του Πανεπιστημίου Πατρών.
Το υλικό του αρχείου «ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γ. ΚΑΣΛΑΣ» υπήρξε ιδιοκτησία κ. Γιάννη Δ. Κασλά (γιος του Δ. Γ. Κασλά, ο οποίος απεβίωσε μετά το τέλος των εργασιών τεκμηρίωσης). Το υλικό συνοδεύεται από ιστορικά ντοκουμέντα και βιβλιογραφικές υποστηρικτικές πηγές μετά από έρευνα δυο ετών. Το εθνικής εμβέλειας υλικό του αρχείου είναι ανέκδοτο και δεν έχει δημοσιευτεί στο μεγαλύτερο μέρος του. Το σημαντικό ζήτημα της τεκμηρίωσης του αρχείου επιλύθηκε έπειτα από την βοήθεια και τις υποδείξεις του ιδιοκτήτη του αρχείου ο οποίος υπήρξε βαθύτατος γνώστης του υλικού αλλά και των γεγονότων που σημάδευσαν τις αντίστοιχες ιστορικές περιόδους.
Η σκοπιμότητα του έργου ψηφιοποίησης
Η ψηφιοποίηση, τεκμηρίωση και ανάδειξη του αρχείου Δ. Γ. Κασλάς παρουσιάζει εξαιρετικό ιστορικό και πολιτιστικό ενδιαφέρον διότι αναφέρεται σε τέσσερις σημαντικές περιόδους που σημάδεψαν την νεώτερη Ελληνική ιστορία. Αυτές οι ιστορικές στιγμές είναι συνυφασμένες με τα γεγονότα της Μικρασιατικής Καταστροφής, των Βαλκανικών Πολέμων, το έπος του 1940-41, την δράση του ΕΛ.Α.Σ., τον εμφύλιο και την μετέπειτα αποκατάσταση της Δημοκρατίας.
Το αρχείο Δ. Γ. Κασλάς διαπερνά τουλάχιστον τέσσερις ιστορικές περιόδους προσφέροντας για τις επόμενες γενιές (επιστήμονες, ερευνητές, ιστορικούς) υλικό για περαιτέρω διερεύνηση και μελέτη μέσα από πρότυπες πηγές εγγράφων, επιστολών, στρατιωτικών διαταγών, ημερολογίων, φωτογραφιών και άλλων ανέκδοτων ντοκουμέντων.
Το υλικό του αρχείου είναι μοναδικό, αδημοσίευτο στο μεγαλύτερο μέρος του με πηγές που φωτίζουν την στρατιωτική ιστορία της χώρας μας. Η σπανιότητα του αρχείου έγκειται κυρίως στην ανεξήγητη επιμονή και στο πλήθος των σημαντικών έντυπων τεκμηρίων που επιμελώς συνέλεξε, συντήρησε και επέστρεψε στην γενέτειρα του ο Δημήτριος Γ. Κασλάς. Ιδίως από την περίοδο του Ελληνοϊταλικού πολέμου δεν σώζονται σήμερα τέτοιας έκτασης και σπουδαιότητας στρατιωτικά έντυπα με εξαίρεση το αρχείο του Γενικού Επιτελείου Στρατού. Ένα σημαντικό δε κομμάτι του φωτογραφικού υλικού για την ίδια περίοδο (Ελληνοϊταλικός πόλεμος) παραμένει μοναδικό και αυτό τεκμηριώνεται από το γεγονός πως ο ίδιος ο Δημήτριος Γ. Κασλάς χρησιμοποιούσε την προσωπική του φωτογραφική μηχανή πολλές φορές κατά την διάρκεια των γεγονότων.
Συμπερασματικά η ψηφιοποίηση του αρχείου κρίθηκε ως αναγκαία διότι:
· αποτελεί σημαντικό κομμάτι της στρατιωτικής ιστορίας της Ελλάδος
· αποτελεί συνδετικό υλικό για τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα της νεώτερης Ελλάδος
· αποτελεί σημαντική πηγή για τα γεγονότα του Ελληνοϊταλικού πολέμου
· αποτελεί ανέκδοτο υλικό για τους επιστήμονες (ιστορικούς, ερευνητές)
· αποτελεί πρωταρχικό υλικό για εκπαιδευτικές δραστηριότητες τόσο στην πρωτοβάθμια όσο και στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση
Η ψηφιοποίηση του αρχείου κρίθηκε ότι έπρεπε να πραγματοποιηθεί ταχύτατα κυρίως για τους παρακάτω λόγους:
· το έντυπο υλικό στα επόμενα χρόνια θα παρουσιάσει σημαντικές φθορές
· η τεκμηρίωση του υλικού (περιγραφές φωτογραφιών και εγγράφων) θα παρουσιάσει περισσότερες δυσκολίες λόγω απώλειας ζωντανών μαρτυριών και περιγραφών των μεταδεδομένων
· το υλικό του αρχείου στο σύνολο του τα επόμενα χρόνια είναι πιθανόν να διαμοιραστεί σε πολλούς ιδιοκτήτες - κληρονόμους χάνοντας την ολότητα του

Η έκταση του υλικού

Μετά την έρευνα και τους προβληματισμούς που αφορούσαν την σκοπιμότητα της ψηφιοποίησης του αρχείου καθώς και την προκαταρτική έρευνα που ακολούθησε διεξήχθη η επίπονη αλλά ενδιαφέρουσα πρώτη ανίχνευση του υλικού συνολικά. Αναλυτικότερα εξετάσθηκε το σύνολο του υλικού έτσι ώστε να γίνει μια πρώτη κατηγοριοποίηση και να ανιχνευθεί το μέγεθος του αρχείου.
Σύμφωνα με αυτή την κατηγοριοποίηση του υλικού κατεγράφησαν τα παρακάτω:
έντυπα (στρατιωτικά και πολιτικά έγγραφα)
Τα έντυπα που αναλύονται στις παρακάτω βασικές υποκατηγορίες αφορούν όλη την στρατιωτική και πολιτική πορεία του Δ. Γ. Κασλά. Τα πολιτικά έγγραφα αφορούν μια σειρά αποδείξεων πληρωμών, προσκλητήριων, καρτών και διάφορα πολιτικά έντυπα που μάζευε και τακτοποιούσε προσωπικά ο ίδιος ο Δ. Γ. Κασλάς με καταπληκτική οργάνωση και επιμέλεια.
Τα στρατιωτικά έγγραφα ξεκινούν από την περίοδο της πρώιμης στρατιωτικής του καριέρας όταν το 1920 κατετάγη κληρωτός στη Λάρισα και στην συνέχεια (τέλη Ιουλίου) μεταβαίνει στη Σμύρνη, όπου βρισκόταν σε εξέλιξη η Μικρασιατική Εκστρατεία. Στην συνέχεια υπάρχουν έντυπα που αναφέρονται από τον Ιανουάριο του 1922 όπου συμμετείχε σε στρατιωτικές εξετάσεις και εισήχθη με επιτυχία στον ουλαμό Έφεδρων Αξιωματικών του Αφιόν Καραχισάρ (έδωσαν εξετάσεις 1200, επέτυχαν 225, σειρά επιτυχίας 97) έως την κατάρρευση του μετώπου όπου και συλλαμβάνεται αιχμάλωτος από τον Αύγουστο του 1922 μέχρι τον Απρίλιο του 1923.
Ο μεγάλος όγκος των εντύπων του αρχείου ξεκινά την περίοδο όπου μετά την επιστροφή του από την αιχμαλωσία και σε ηλικία 22 ετών ονομάζεται Έφεδρος Ανθυπολοχαγός. Πλήθος στρατιωτικών εγγράφων αναφέρεται στην πορεία του Δ. Γ. Κασλά από τον Μάρτιο του 1924 που κατατάσσεται στις τάξεις των μόνιμων αξιωματικών του Στρατού έως την εξαιρετική πορεία με σταθμό την περίοδο 1940 -1945.
Αν και υπήρξε δύσκολος ο διαχωρισμός των εντύπων σε κατηγορίες μπορούμε να διακρίνουμε τις παρακάτω κατηγορίες εντύπων:
α) έντυπο στρατιωτικό εκπαιδευτικό υλικό
· στρατιωτικά έντυπα εκπαίδευσης
· πρόχειρες στρατιωτικές σημειώσεις
· στρατιωτικά εγχειρίδια εκπαίδευσης
β) έντυπες στρατιωτικές διαταγές
· γενικές στρατιωτικές διαταγές – εγκύκλιοι
· έντυπα μεταθέσεων
· έντυπα φύλλα πορείας
γ) προσωπικά στρατιωτικά έγγραφα
· έντυπα προαγωγών
· έντυπα οικονομικών απολαβών (ενστάσεις κ.α.)
· στρατιωτικές ταυτότητες Δ. Γ. Κασλά
δ) προσωπικά έντυπα
· πολιτικές ταυτότητες Δ. Γ. Κασλά
· πολιτικές ταυτότητες συζύγου Μαρίας Κασλά
· προσωπικές στρατιωτικές κάρτες (Δ. Γ. Κασλά και συναδέλφων στρατιωτικών)
· προσκλητήριο γάμου
· διάφορες αποδείξεις
ε) στρατιωτικά έντυπα περιόδου 40-41
· στρατιωτικά έντυπα περιόδου 1940
· στρατιωτικά έγγραφα και διαταγές ως διοικητής ΙΙ Τάγματος του 5ου Συντάγματος Πεζικού Τρικάλων κατά την Εαρινή επίθεση (Μάρτιος 1941)
· ημερήσιες διαταγές κατά την εαρινή επίθεση
· προσωπικό στρατιωτικό ημερολόγιο
ζ) έντυπα μετά την εισβολή των Γερμανών
· ατομικό φύλλο πορείας
· πρωτόκολλα παράδοσης οπλισμού
η) έντυπα από την αντιστασιακή δράση
· διαταγές και έγγραφα από τον ΕΛΛ.Α.Σ.
· πρωτόκολλα παράδοσης οπλισμού
θ) Στρατιωτικοί χάρτες
· στρατιωτικοί χάρτες
· επιχειρησιακοί χάρτες
ι) Μπλοκ διαταγών
· ημερήσιες διαταγές σε μορφή μπλοκ από το ύψωμα 731
φωτογραφίες (πολιτικές – στρατιωτικές)
α) πολιτικές φωτογραφίες
· οικογενειακές φωτογραφίες
· προσωπικές φωτογραφίες από την γενέτειρα του
· φωτογραφίες γάμου
· φωτογραφίες από εκδρομές
· φωτογραφίες από εκδηλώσεις
β) στρατιωτικές φωτογραφίες από την Μικρασιατική Εκστρατεία
· αναμνηστικές φωτογραφίες από Σμύρνη
· στρατιωτικές φωτογραφίες εποχής
γ) φωτογραφίες από την στρατιωτική του καριέρα
· φωτογραφίες από τους βαλκανικούς πολέμους
· φωτογραφίες από τις περιοχές που υπηρέτησε ως μόνιμος αξιωματικός
· φωτογραφίες από στρατιωτικές εκδηλώσεις
δ) φωτογραφίες από το μέτωπο
· φωτογραφίες από Κλεισούρα
· φωτογραφίες – καρτ ποστάλ
· φωτογραφίες από το μέτωπο
ε) Μεταγενέστερες φωτογραφίες (Γιάννης Κασλάς)
· φωτογραφίες από το σπίτι του στα Τρίκαλα
· φωτογραφίες από το πατρικό σπίτι στο Πουρί
· φωτογραφίες από την προσκυνηματική εκδρομή στο ύψωμα 731

Ηχητικά αποσπάσματα από την δράση του στον ΕΛ.Α.Σ.
Μια σημαντική περίοδο της δράσης του Δ. Γ. Κασλά υπήρξε η συμμετοχή του στον ΕΛ.Α.Σ. ως διοικητής του 52ου συντάγματος της 13ης Μεραρχίας του ΕΛ.Α.Σ. Το υλικό που διασώθηκε για την περίοδο αυτή είναι σχεδόν ανύπαρκτο αν και ο Δ. Γ. Κασλάς υπήρξε άριστος συλλέκτης του προσωπικού του αρχείου. Μετά από έρευνες μηνών ηχογραφήθηκαν τα παρακάτω σημαντικά αποσπάσματα που φωτίζουν άγνωστες πτυχές της δράσης του Δ. Γ.Κασλά στον ΕΛ.Α.Σ. και συμπληρώνουν ικανοποιητικά ένα μέρος του αρχείου για το οποίο δεν υπήρξαν στοιχεία.
αποσπάσματα σε μορφή video από την προσκυνηματική εκδρομή στο ύψωμα 731
Το 2004 μετά από πρωτοβουλία πανεπιστημιακών, φορέων και συλλόγων με την παρουσία εναπομεινάντων στρατιωτών πραγματοποιήθηκε προσκυνηματική εκδρομή στο ύψωμα 731 όπου διεξήχθη η εαρινή επίθεση κατά των Ιταλών την περίοδο του Ελληνοϊταλικού πολέμου. Κατά την διάρκεια της εκδρομής από τα Τρίκαλα (έδρα του ΙΙ Τάγματος του 5ου Συντάγματος Πεζικού Τρικάλων) έως το ύψωμα 731 πραγματοποιήθηκαν γυρίσματα σε μορφή video, αποσπάσματα του οποίου ψηφιοποιήθηκαν για τις ανάγκες του αρχείου. Αναλυτικότερα τα αποσπάσματα αφορούν:
· Τρίλεπτα αποσπάσματα από την διαδρομή
· Τρίλεπτα αποσπάσματα από την εκδήλωση στο ύψωμα 731
· Τρίλεπτα αποσπάσματα από τις Βουλιανάτες
προσωπικά αντικείμενα
Τα προσωπικά αντικείμενα του Δ. Γ. Κασλά σώζονται μέχρι σήμερα σε πολύ καλή κατάσταση μετά από τις άριστες επεμβάσεις του Γιάννη Κασλά. Από τα αντικείμενα αυτά κάποια φωτογραφήθηκαν και αλλά ψηφιοποιήθηκαν σε τρισδιάστατη μορφή. Τα προσωπικά του αντικείμενα αφορούν:
· φωτογραφική μηχανή εποχής Kodak
· χαρτοθήκη εκστρατείας
· ντιβανοκασέλα αρχείου Κασλά
· παράσημα Ιταλών αιχμαλώτων
· στρατιωτικές μπότες
· στρατιωτικό ξίφος και θήκη
· στρατιωτική χλαίνη
· προσωπικά παράσημα και βραβεία
· φορητό κρεβάτι εκστρατείας
· σέλα αλόγου
· κιάλια

* O Αλέξανδρος Καπανιάρης είναι Εκπαιδευτικό Πληροφορικής, Μηχανικός Πληροφορικής Τ.Ε. με μεταπτυχιακό δίπλωμα στις Γραφικές Τέχνες – Πολυμέσα, Ειδικός Σύμβουλος της Ν.Α.Μ.

Συμμετοχή σε Διεθνές Συνέδριο στην Κύπρο: VSMM 2008 Digital Heritage: Our Hi-tech-STORY for the Future, October 20 – 26th, 2008, Cyprus

A. Kapaniaris, D. Economou, D. Charitos, “Digitization, Documentation and Dissemination of Dimitrios Kaslas Archive” in Proc. 14th International Conference on Virtual Systems and Multimedia, Digital Heritage: Our Hi-tech-STORY for the Future, Technologies to Document, Preserve, Communicate, and Prevent the Destruction of our Fragile Cultural Heritage, Limassol, Cyprus, 20-26 October, 2008.

-----------------------------------------------------------

Technologies to Document, Preserve, Communicate,and Prevent the Destruction of our Fragile Cultural Heritage

October 20 – 26th, 2008, CyprusAmathus-Hotel Limassol
http://www.vsmm2008.org/

Συμμετοχή σε Διεθνές Συνέδριο στην Κύπρο: VSMM 2008 Digital Heritage: Our Hi-tech-STORY for the Future, October 20 – 26th, 2008, Cyprus

Technologies to Document, Preserve, Communicate,and Prevent the Destruction of our Fragile Cultural Heritage

October 20 – 26th, 2008, CyprusAmathus-Hotel Limassol

http://www.vsmm2008.org/

A. Kapaniaris, D. Economou, D. Charitos, “Digitization, Documentation and Dissemination of Dimitrios Kaslas Archive” in Proc. 14th International Conference on Virtual Systems and Multimedia, Digital Heritage: Our Hi-tech-STORY for the Future, Technologies to Document, Preserve, Communicate, and Prevent the Destruction of our Fragile Cultural Heritage, Limassol, Cyprus, 20-26 October, 2008.

Σε λίγες ημέρες θα δημοσιευθεί ολόκληρο το κείμενο της εισήγησης ….

Ο Θεόδωρος Καλλίνος (Αμάρμπεης), διοικητής 16ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ μιλά για τον Δ.Γ.Κασλά

Πραγματοποίησα τελικά σήμερα 18/10/2008 συνέντευξη του καπετάνιου Θεόδωρου Καλλίνου (Αμάρμπεη), διοικητή 16ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ με θέμα Δ. Γ. Κασλάς και ΕΛΑΣ.

Ο καπετάνιος μιλά για τον στρατιωτικό , τον άνθρωπο και τον αγωνιστή Δημήτριο Κασλά. Η συνέντευξη έχει σκοπό να συμπληρώσει ένα βασικό κομμάτι του αρχείου που αναφέρεται στην δράση του Γ.Δ. Κασλά στον ΕΛΑΣ.

(Σύντομα περισσότερες πληροφορίες καθώς και το κείμενο της συνέντευξης...)

Παρουσίαση βιβλίου "ΜΕΡΑΡΧΙΑ ΠΙΝΕΡΟΛΟ - Χρονικό της αντίστασης και του μαρτυρίου της

Παρουσίαση Βιβλίου το Σάββατο 18/10/2008
Κτήριο Σπίρερ, ώρα 8:00 μ.μ.
"ΜΕΡΑΡΧΙΑ ΠΙΝΕΡΟΛΟ - Χρονικό της αντίστασης και του μαρτυρίου της
(Σεπτέμβριος 1943 - Δεκέμβριος 1944)

Η φωτογράφηση των αντικειμένων του Αρχείου Γ.Δ.Κασλάς

Συμμετοχή στο ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ CIDOC 2008

Συμμετοχή στο διεθνές συνέδριο CIDOC 2008 ( http://www.cidoc2008.gr/)

Digitization, Documentation and Staging of the Greek Culture,

The case of Dimitrios Kaslas' archives
Αλέξανδρος Καπανιάρης (Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, Ελλάδα), Δάφνη Οικονόμου (Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Ελλάδα)

Τρίτη 16/9/09

ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ CIDOC 2008

Μουσείο Μπενάκη – Κτήριο οδού Πειραιώς
15-18 Σεπτεμβρίου 2008

Δελτίο Τύπου

Το CIDOC είναι η διεθνής επιτροπή του ICOM, που ασχολείται με την τεκμηρίωση μουσειακών και αρχειακών συλλογών και στα συνέδριά της παρουσιάζονται οι τελευταίες εξελίξεις και οι προβληματισμοί μουσείων απ’ όλο τον κόσμο σε ζητήματα χρήσης των νέων τεχνολογιών για την τεκμηρίωση και διαχείριση του πολιτισμικού πλούτου. Στόχος της επιτροπής είναι να παράγει και να προωθεί διεθνείς προδιαγραφές και πρότυπα τεκμηρίωσης και διαχείρισης των συλλογών μουσείων ή άλλων οργανισμών, οι οποίοι ασχολούνται με την καταγραφή της πολιτιστικής κληρονομιάς (πληροφορίες http://cidoc.mediahost.org/)

Το Ετήσιο Συνέδριο της Διεθνούς Επιτροπής Τεκμηρίωσης της Διεθνούς Επιτροπής Μουσείων (ICOM) εστιάζει φέτος στην ψηφιακή επιμέλεια των πολιτιστικών αγαθών, δίνοντας τη δυνατότητα σε επιμελητές, υπεύθυνους συλλογών, τεκμηριωτές, αρχειονόμους και ειδικούς στη μουσειακή πληροφορία να διερευνήσουν ένα ευρύτερο πεδίο θεωρίας, μεθοδολογιών, επαγγελματικής πρακτικής και τεχνολογικών θεμάτων που συνδέονται με την αξιολόγηση, την ψηφιοποίηση, τη διαχείριση, τη διατήρηση, την πρόσβαση και τη χρήση του ψηφιακού πολιτισμικού κεφαλαίου.

Το συνέδριο οργανώνεται από το Μουσείο Μπενάκη και το Ελληνικό Τμήμα του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων (ICOM) και περιλαμβάνει 62 ομιλίες από 120 ομιλητές. Η γλώσσα του συνεδρίου είναι τα αγγλικά, αλλά στις περισσότερες συνεδρίες θα παρέχεται και ελληνική διερμηνεία. Στο πρόγραμμα περιλαμβάνονται επίσης συζητήσεις στρογγυλής τράπεζας με θέματα που αφορούν στη συνεργασία μουσείων, αρχείων και βιβλιοθηκών, στην ευρωπαϊκή στρατηγική για την ψηφιακή επιμέλεια και στη βελτίωση της ποιότητας, της διαθεσιμότητας και της μακρόβιας χρήσης του ψηφιακού πολιτιστικού αποθέματος.

Οι σύνεδροι θα έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν σεμινάρια, που θα πραγματοποιηθούν την Κυριακή 14/9, στην αγγλική γλώσσα, και αφορούν στο εννοιολογικό μοντέλο αναφοράς και διεθνές πρότυπο CRM, στη χρήση της γλώσσας XSLT για τη μετατροπή πηγών πληροφόρησης σε XML, στη μουσειακή τεκμηρίωση από μία διεπιστημονική προσέγγιση και στο βρετανικό πρότυπο μουσειολογικής τεκμηρίωσης SPECTRUM.

Επίσης θα έχουν την ευκαιρία, στη διάρκεια του συνεδρίου να παρακολουθήσουν, στην αγγλική γλώσσα, τη δραστηριότητα των ομάδων εργασίας του CIDOC, που είναι οι ακόλουθες:
- Ομάδα Εργασίας για τους Αρχαιολογικούς Χώρους,
- Ομάδα Ειδικού Ενδιαφέροντος για το Εννοιολογικό Μοντέλο Αναφοράς,
- Ομάδα Εργασίας Συν-αναφοράς,
- Ομάδα Εργασίας για Πρότυπα Τεκμηρίωσης,
- Ομάδα Εργασίας για την Ψηφιακή Διατήρηση,
- Ομάδα Εργασίας για τις Διεπιστημονικές Προσεγγίσεις στην Τεκμηρίωση,
- Ομάδα Εργασίας για τα Πολυμέσα

Στο πρόγραμμα του συνεδρίου περιλαμβάνονται επίσης επισκέψεις σε μουσεία, μουσική εκδήλωση, μεσημεριανές και βραδινές δεξιώσεις. Τα πρακτικά του συνεδρίου θα διατίθενται σε CD-ROM, ενώ το μεγαλύτερο μέρος τους είναι προσβάσιμο και στον διαδικτυακό τόπο του συνεδρίου, http://www.cidoc2008.gr/

Πραγματοποίηθηκε η παρουσίαση της διατριβής για το αρχείο Δ.Γ.Κασλάς !

Πραγματοποίηθηκε η παρουσίαση της μεταπτυχιακής διατριβής του Αλέξανδρου Καπανιάρη με θέμα: «Ψηφιοποίηση, Τεκμηρίωση και Ανάδειξη του Ελληνικού Πολιτισμού: Η περίπτωση του αρχείου Δ. Γ. Κασλάς».

Η μεταπτυχιακή διατριβή πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του μεταπτυχιακού προγράμματος Γραφικές Τέχνες Πολυμέσα του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου με επιβλέπουσα καθηγήτρια την κ. Δάφνη Οικονόμου.

Η παρούσα διπλωματική εργασία αναφέρεται στις διαδικασίες και πρακτικές που ακολουθήθηκαν κατά την ψηφιοποίηση και τεκμηρίωση της συλλογής του Δ. Γ. Κασλάς.
Ειδικότερα οι αρχικές εργασίες που πραγματοποιήθηκαν σχετίζονται βασικά με την επιλογή της κατάλληλης μεθοδολογίας μετά την εκτεταμένη βιβλιογραφική ανασκόπηση που πραγματοποιήθηκε.
Στο στάδιο υλοποίησης της διπλωματικής εργασίας πραγματοποιήθηκε η ψηφιοποίηση: α) φωτογραφιών και έντυπων εγγράφων, β) ηχητικών ντοκουμέντων, γ) κινούμενης εικόνας (video), δ) κινητών αντικειμένων (τρισδιάστατη σάρωση).
Κατά το στάδιο της τεκμηρίωσης δημιουργήθηκαν, με έγκυρο και συστηματικό τρόπο, μετά την καταγραφή των τεκμηρίων, τα μεταδεδομένα της ψηφιοποίησης σύμφωνα με το πρότυπο «Dublin Core» υλοποιώντας αντίστοιχα εφαρμογές απεικόνισης και ανάκτησης τους.
Η προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων της συλλογής καθώς και προτάσεις-εφαρμογές για την ανάδειξη και προβολή του αρχείου αποτέλεσαν ένα ακόμα αντικείμενο της διατριβής.
Συμπερασματικά μέσω της παρούσης διατριβής επιτυγχάνεται η ανάλυση, σχεδίαση και υλοποίηση ψηφιοποίησης, τεκμηρίωσης και ανάδειξης αρχείων με ιστορικό-πολιτιστικό χαρακτήρα όπως το αρχείο Δ. Γ. Κασλάς.

Τρισδιάστατη Ψηφιοποίηση (3D scanning) αντικειμένων του Αρχείου Δ.Γ.ΚΑΣΛΑΣ

Στα πλαίσια υλοποίησης διπλωματικής εργασίας με θέμα:

ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ, ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗ
ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ
ΤΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ «ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γ. ΚΑΣΛΑΣ»

πραγματοποιήθηκε τρισδιάστατη ψηφιοποίηση αντικειμένων του αρχείου:

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γ. ΚΑΣΛΑΣ

Η σχέση του Συνταγματάρχη Ν. Γεωργούλα με τον Δ. Γ. Κασλά

Μνήμες 1940 - 41 από το βιβλίο «Δρομολόγιο της Νέας Ιωνίας»

Η σχέση του Συνταγματάρχη Ν. Γεωργούλα με τον Δ. Γ. Κασλά μέσα από το βιβλίο «Δρομολόγιο της Νέας Ιωνίας» του Δημήτρη Κωνσταντάρα-Σταθαρά «ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ» (έκδοση Πολιτιστικής Εστίας Μικρασιατών Νέας Ιωνίας Μαγνησίας ΙΩΝΕΣ, 2006)

Στρατόπεδο Συνταγματάρχη Γεωργούλα

Στην «καρδιά» της Νέας Ιωνίας βρίσκεται η έκταση του Στρατοπέδου Συνταγματάρχη Γεωργούλα». Στο στρατόπεδο δόθηκε τιμητικά το όνομα του ηρωικού Συνταγματάρχη Πεζικού Νικόλαου Γεωργούλα, που η οικογένειά του κατοικούσε στο Βόλο. Ο Συνταγματάρχης Νικ. Γεωργούλας γεννήθηκε στο χωριό Ρεντίνα της Καρδίτσας το 1896. Η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στο Βόλο. Συμμετείχε στη Μικρασιατική Εκστρατεία (1919-1922),κατά την οποία τραυματίστηκε.Η κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου στις 28 Οκτωβρίου 1940, βρήκε το Συνταγματάρχη Νικ. Γεωργούλα Διοικητή του 5ου Συντάγματος Πεζικού με το οποίο συμμετείχε και διακρίθηκε σε όλες τις επιχειρήσεις της περιόδου εκείνης μέχρι τη συνθηκολόγηση, όχι από το επίσημο ελληνικό κράτος, αλλά από το στρατηγό Γεώργιο Τσολάκογλου (23 Απριλίου 1941).

Εδώ πρέπει να υπογραμμισθεί ότι το 5ο Σ.Π. ήταν αυτό, που απέκρουσε την αιχμή της «εαρινής επίθεσης» των Ιταλών (9-25 Μαρτίου 1941), που διηύθυνε ο ίδιος ο Μουσολίνι. Αξίζει εδώ ν’ αναφερθεί ότι στο Σύνταγμα αυτό υπηρετούσε και ο ηρωικός Ταγματάρχης από το Πουρί της Ζαγοράς Δημήτριος Γ. Κασλάς, ο οποίος με το 2ο Τάγμα του 5ου Συντάγματος (2/5), ως διοικητής του, υπερασπίστηκε το θρυλικό ύψωμα 731, που εκεί επάνω γράφτηκαν ηρωικές σελίδες ανδρείας και δόξας των Ελλήνων στρατιωτών. Το όνομα του αιματοβαμμένου αυτού υψώματος 731 χαράχτηκε με χρυσά γράμματα στο Μνημείο του ΄Αγνωστου Στρατιώτη στην Αθήνα.

Αργότερα, κατά την κατοχή, ο Συνταγματάρχης Γεωργούλας με άλλους 152 αξιωματικούς συνελήφθησαν και, ενώ με το ιταλικό πλοίο «Cittá di Genova» μεταφέρονταν στην Ιταλία, συμμαχικό υποβρύχιο τορπίλισε το πλοίο στις 20 Ιανουαρίου 1943, με αποτέλεσμα να πνιγούν και να χαθούν στη θάλασσα οι 71, μεταξύ αυτών και ο Συνταγματάρχης Νικόλαος Γεωργούλας και ο γενναίος υπερασπιστής της Πίνδου Συνταγματάρχης Κωνσταντίνος Δαβάκης.Επίσης σ’ αυτό το ναυάγιο χάθηκαν από την περιοχή μας, εκτός από το Συνταγματάρχη Νικ. Γεωργούλα, που ήταν πρώτος στην στρατιωτική ιεραρχία και άλλοι επτά αξιωματικοί με τη σειρά ως εξής: Σινιώρης Δημ. Συνταγματάρχης Πεζικού, Σύρρος Σπυρ. Συν/ρχης Μηχανικού, Γιαταγάνας Ιωάν. Αντισυν/ρχης Πεζ., Σινιώρης Ευάγ. Αντισυν/ρχης Μηχαν., Ανέστης Κων. Ταγματάρχης Πυρ., Αδαμόπουλος Ανδρέας Λοχαγός Πεζ. και Λιλλής Θεόδ. Υπολ/γός Τεχν. Υπηρεσιών.Άλλοι οκτώ από τον τόπο μας διεσώθησαν.

Μήνυμα του Χαράλαμπου Βόγια για την δράση του Δ. Γ .Κασλά στον ΕΛΛΑΣ

Αγαπητέ κ.Καπανιάρη,

Κατ'αρχάς θα ήθελα να σας συγχαρώ για την ιστιοσελίδα που δημιουργήσατε για τον Ταγματάρχη Κασλά και μου δώσατε την ευκαιρία
να μάθω για τον ίδιο και την δράση του. Από καιρό έψαχνα να βρω κάποιες πληροφορίες.

Ο πατέρας μου, Δημήτρης Βόγιας, συμμετείχε στην εθνική αντίσταση και βρέθηκε να υπηρετεί κοντά του ως σύνδεσμος, από το 04/1943 και μέχρι το τέλος στα Δεκεμβριανά. Μου μιλούσε με μεγάλη εκτίμηση, για τον Ταγματάρχη, όλα αυτά τα χρόνια .Μου διηγήθηκε πολλές ιστορίες από τον κοινό τους αγώνα που ήταν όλες πολύ συμπαθητικές. Οπως τότε που τον έστειλε ως προσωπικός του σύνδεσμος που ήταν να φέρει την γυναίκα του την Μαρία από το σταθμό του τρένου στη βάση τους. Την έβαλε σε ένα άλογο και της έλεγε συνέχεια ‘’ Πρόσεχε μην πέσεις και με σκότωσε ο Ταγματάρχης’’, και αυτή γελούσε. Σε όλες φαινόταν η αγάπη και η εκτίμηση των ανταρτών που ευρίσκοντο υπό τις διαταγές του .

Βέβαια ο ίδιος δεν γνώριζε την τύχη του μετά το πέρας του αγώνα. Ο πατέρας μου κατάγεται από την Καρύτσα Λαρίσης. Το '42 ξεκίνησε μια από τις πρώτες αντάρτικες ομάδες στην Θεσσαλία. Τελικά πολλά μέλη αυτής της ομάδας βρέθηκαν να υπηρετούν μετέπειτα υπό τις διαταγές του Κασλά. Ενας απ΄αυτούς ο Ρίζος Βαρδάστικος στις 2/1/43 ως καπετάνιος τμήματος συγκροτεί μαζί με άλλους το αντάρτικο του ΕΛΑΣ στο Πήλιο πείθοντας τον Ταγματάρχη Κασλά και άλλους ανεξάρτητους Βολιώτες αντάρτες να προσχωρήσουν στο ΕΛΑΣ. Σήμερα είναι 86 ετών και ζεί στην Σωτηρίτσα Αγιάς, αλλά θα τον ενδιέφερε να μάθει λεπτομέρειες. Και εμένα με ενδιαφέρει προσωπικά η ιστορία. Είμαι μηχανικός μηχανολόγος με πολυετή εμπειρία σε μεγάλα έργα και εργάζομαι στο εξωτερικό απ΄όπου σας στέλνω και αυτή την επιστολή και θα σας παρακαλούσα αν είναι δυνατόν να έχω πρόσβαση στο αρχείο του Ταγματάρχη. Αν όχι θα περιμένω υπομονετικά να δημοσιευθεί. Λυπήθηκα πάρα πολύ που έφυγε ο Γίαννης Κασλάς πάνω που σχεδίαζα να πάω να τον γνωρίσω.

Δυστυχώς η ηρωική ιστορία του 52ου συντάγματος του ΕΛΑΣ δεν γράφηκε, δεν γνωρίζω να υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία. Ελπίζω στο αρχείο του ταγματάρχη να βρίσκονται αυτά τα στοιχεία και βάσει αυτών να έρθη στο φως η ιστορία του 52. Δεν υπάρχει αμφισβήτηση για το ήθος και τον ηρωισμό του Ταγματάρχη και θα πρέπει να διδάσκεται στα σχολεία. Η ιστορία του είναι συγκινητική. Η προσπάθεια σας βαδίζει προς αυτή την κατεύθυνση και είμαι σίγουρος ότι θα καταφέρεται τον σκοπό σας.

Επίσης θα ήθελα να σας συγχαρώ για την υψηλή ποιότητα της ιστιοσελίδα σας .

Με εκτίμηση Χαράλαμπος Βόγιας

ΕΛΛΑΣ - ΕΠΙΣΤΟΛΙΚΟΝ ΔΕΛΤΑΡΙΟΝ αποστολή από την Μαρία Κασλά 12/3/41

© Copyright Ψηφιοποίησης Αρχείου Δ. Γ. Κασλάς – Αλέξανδρος Καπανιάρης

Καλό ταξίδι μπάρμπα Γιάννη !!!

Έφυγε την Παρασκευή 22/2/2008 ο αγαπημένος μου "μπαρμπαγιάννης", Γιάννης Κασλάς του Δημητρίου, γιός του ήρωα Δημητρίου Γ. Κασλά.

Τον Γιάννη Κασλά τον γνώρισα εδώ και τέσσερα χρόνια όταν ξεκίνησαμε να υλοποιήσουμε μαζί ένα όνειρο του.

Η διάσωση του αρχείου Δ. Γ. Κασλάς υπήρξε για τον Γιάννη Κασλά περά απο υποχρέωση για τον πατέρα του,ζήτημα ζωής, τιμής και αποκατάστασης της αλήθειας που έπρεπε να διασωθεί μέσα απο τις στάχτες του Ελληνοιαταλικού πολέμου 1941.

Ο Γιάννης Κασλάς υπήρξε δημοκράτης, λαϊκός φιλόσοφος άνθρωπος του βιβλίου της κριτικής άποψης και αντιμετώπισης των γεγονότων.

Αισθάνομαι τυχερός που έστω και αυτά τα τέσσερα χρόνια μπορέσα να τον γνωρίσω και να δουλέψουμε παρέα άλλοτε στο σπίτι μου, άλλοτε στο πατρικό του σπίτι στο Πουρί και άλλοτε στο σπίτι του στο Βόλο.

Καταφέραμε και διασώσαμε ένα σπάνιο αρχείο με περιγραφές που μόνο ο ίδιος γνώριζε ή ανακάλυψε με το συνεχές διάβασμα του και την έρευνα του.

Κατά την διάρκεια της εργασίας μας (ψηφιοποίησης - τεκμηρίωση του αρχείου) ο "μπαρμπαγιάννης" πάντα είχε να σου πει μια ιστορία να σου αφηγηθεί ένα ιστορικό γεγονός, να κριτικάρει την επικαιρότητα.

Μέλλημα του να ολοκληρώσουμε την ψηφιοποίηση του αρχείου (βαδίζαμε προς το τέλος και στην ολοκλήρωση της εργασίας) .

Το χρέος όμως της ολοκλήρωσης αυτής της εργασίας τώρα πέφτει πάνω στις πλάτες μου στην γυναίκα του Μαρία, τα παιδιά του και στην Ευτυχία Παπούλια (συνεργάτης της ψηφιοποίησης) που τόσο αγάπησε.

Μπαρμπαγιάννη θα τα τελειώσουμε όλα μην ανησυχείς ... όλα όπως εσύ ήθελες ... και θα μας κοιτάζεις όλο χαρά γι'αυτό που ήθελες πάντα να κάνεις ... και δεν πρόφτασες !!!

Καλό ταξίδι ... μένω συγκλονισμένος ... με ευτυχισμένες στιγμές που μοιραστήκαμε μέσα από ένα κοινό όραμα ...

Αλέξανδρος Γ. Καπανιάρης

Δελτίο ταυτότητας του Δ.Γ.Κασλά, 7/4/1943

© Copyright Ψηφιοποίησης Αρχείου Δ. Γ. Κασλάς – Αλέξανδρος Καπανιάρης

ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ, ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ, ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΑΡΧΕΙΟΥ ΚΑΣΛΑ

ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ, ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ - Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ «ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γ. ΚΑΣΛΑΣ»


Αλέξανδρος Γ. Καπανιάρης
kapaniaris@yahoo.gr

Καθηγητής Πληροφορικής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης
Μεταπτυχιακός Φοιτητής Ε.Α.Π. - Σχολή Εφαρμοσμένων Τεχνών -
Γραφικές Τέχνες - Πολυμέσα


Η παρούσα εργασία διεξάγεται στα πλαίσια μεταπτυχιακής διπλωματικής εργασίας στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο – Σχολή Εφαρμοσμένων Τεχνών – Γραφικές Τέχνες Πολυμέσα με επιβλέπουσα καθηγήτρια την κ. Δρ. Δάφνη Οικονόμου, Σύμβουλο του Ε.Α.Π. και Λέκτορα του τμήματος Πολιτισμικής Τεχνολογίας & Επικοινωνίας του Πανεπιστήμιου Αιγαίου.
Βασικός σκοπός της ψηφιοποίησης του Αρχείου «ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γ. ΚΑΣΛΑΣ» είναι να διασωθεί ένα σημαντικό ανέκδοτο πολιτιστικό & ιστορικό υλικό που εστιάζει κυρίως στην περίοδο του Ελληνοϊταλικού πολέμου το 1941. Ένας άλλος επίσης σημαντικός σκοπός της ψηφιοποίησης του αρχείου είναι να τεκμηριωθεί και να διαδοθεί σ΄ όλη την Ελλάδα και το Εξωτερικό με απώτερο στόχο να συμπληρωθεί με περισσότερες πληροφορίες και ντοκουμέντα αποτελώντας συνολικά ένα βασικό ιστορικό εργαλείο για το πόλεμο του 1941. Το υλικό του αρχείου περιλαμβάνει μεταξύ άλλων πολιτικές και στρατιωτικές φωτογραφίες, καρτ-ποστάλ, χάρτες, αποφάσεις, διαταγές πολέμου, διάφορα χειρόγραφα, πολιτικά & στρατιωτικά έγγραφα, πρωτόκολλα, ταυτότητες, στρατιωτικά εγχειρίδια, προσωπικά αντικείμενα, νεώτερες φωτογραφίες, video, ηχητικά αποσπάσματα νεώτερων περιγραφών.
Η παρούσα εργασία θα ολοκληρωθεί σε τρία στάδια: α) Επιλογή περιεχομένου – Ψηφιοποίηση, β) Τεκμηρίωση αρχείου, γ) Προετοιμασία υλικού για δημιουργία δικτυακής πολυμεσικής εφαρμογής. Η δομή του ψηφιοποιημένου υλικού αποτελείται από τα παρακάτω μέρη: α) Ιστορικό του αρχείου, β) Τα πρώτα χρόνια, γ) Η μικρασιατική εκστρατεία, δ) Ο πόλεμος του 40, ε) Η Εθνική αντίσταση, ζ) Οι διώξεις και τα τελευταία χρόνια.

Το αρχείο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων πολιτικές και στρατιωτικές φωτογραφίες, καρτ-ποστάλ χάρτες, αποφάσεις, διαταγές πολέμου, διάφορα χειρόγραφα, πολιτικά & στρατιωτικά έγγραφα, πρωτόκολλα, ταυτότητες, στρατιωτικά εγχειρίδια, προσωπικά αντικείμενα, και χωρίζεται στις παρακάτω ενότητες:

· ιστορικό του αρχείου
· τα πρώτα χρόνια
· η Μικρασιατική εκστρατεία
· ο πόλεμος του 1940-41
· Αλβανικό μέτωπο
· 731 ύψωμα – Η σημασία του υψώματος
· η πολεμική δράση του ΙΙ Τάγματος του 5ου

Συντάγματος Πεζικού κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο1940-1941
· χρονικό της εαρινής επίθεσης
· φωτογραφίες από το μέτωπο - Κλεισούρα
· χάρτες
· προσωπικά αντικείμενα
· προσκηνυματική επίσκεψη στο 731 ύψωμα
· η εθνική αντίσταση
· οι διώξεις και τα τελευταία χρόνια

Έφεσος 21 Μαρτίου 1921 – Δημήτριος Κασλάς

© Copyright Ψηφιοποίησης Αρχείου Δ. Γ. Κασλάς – Αλέξανδρος Καπανιάρης

Ο Δημήτριος Κασλάς με την γυναίκα του Μαρία

© Copyright Ψηφιοποίησης Αρχείου Δ. Γ. Κασλάς – Αλέξανδρος Καπανιάρης

Ο Δημήτριος Κασλάς 10/10/1925 στη Βουλγαρική πόλη Ζύρνοβο

© Copyright Ψηφιοποίησης Αρχείου Δ. Γ. Κασλάς – Αλέξανδρος Καπανιάρης

Ο Δημήτριος Κασλάς το 1925 περίπου στις Νέες χώρες κατά τους Βαλκανικούς πολέμους με βαθμό Ανθυπολοχαγού

© Copyright Ψηφιοποίησης Αρχείου Δ. Γ. Κασλάς – Αλέξανδρος Καπανιάρης

Ο Δημήτριος Κασλάς το 1925 περίπου στις Νέες χώρες κατά τους Βαλκανικούς πολέμους

© Copyright Ψηφιοποίησης Αρχείου Δ. Γ. Κασλάς – Αλέξανδρος Καπανιάρης

Το έπος και η ντροπή

Ανήμερα την 28η Οκτωβρίου σε προβληθέν υπό της ΕΤ2 ντοκιμαντέρ με τίτλο «Το ύψωμα 731» ντράπηκα όσο ποτέ, διότι ύστερα από τόσα χρόνια τα οστά 8.000 νεκρών αξιωματικών και στρατιωτών που έπεσαν στην Αλβανία το 1940 παραμένουν εγκαταλελειμμένα χωρίς ποτέ να ενδιαφερθεί κανείς, σε χορταριασμένα νεκροταφεία, σε χέρσα, σε χαράδρες, σε λαγκάδια και σε υψώματα. Πολλών δε τα οστά είναι διάσπαρτα και άταφα.

Ύστερα από την άρση του εμπολέμου με την Αλβανία τα ερωτήματά μου είναι: Αυτή πρέπει να είναι η μοίρα αυτών που έπεσαν για την πατρίδα ως ευγνωμονούσα για τη θυσία τους;

ΜΠΟΥΚΛΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ

ΥΨΩΜΑ 731 (ΜΕΤΑΞΥ ΑΩΟΥ ΚΑΙ ΑΨΟΥ) -

ΥΨΩΜΑ 731 (ΜΕΤΑΞΥ ΑΩΟΥ ΚΑΙ ΑΨΟΥ) ΔΙΑΤΑΓΗ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ:

«Επί των θέσεών σας αμυνθήτε μέχρις εσχάτων, Η Πατρίς, η Ανωτάτη Διοίκησις απαιτεί να κρατήσητε ψηλά την τιμήν των όπλων».

ΤΑΓΜΑΤΑΡΧΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΣΛΑΣ (ΠΟΥΡΙ ΖΑΓΟΡΑΣ) ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΙΙ (2ου) ΤΑΓΜΑΤΟΣ ΤΟΥ 5 ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΤΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕ:

« ότιδήποτε και αν συμβή δεν θα εγκαταλείψωμεν το 731 και έχω πεποίθησιν ότι δεν θα περάσουν οι Ιταλοί...».

© Copyright Ψηφιοποίησης Αρχείου Δ. Γ. Κασλάς – Αλέξανδρος Καπανιάρης

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΥΨΩΜΑ 731 - ΠΟΛΕΜΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ

ΣΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940-41 - Ο τιτάνιος αγώνας στο ύψωμα 731 μέσα από το ημερολόγιο του Ταξίαρχου Δημήτρη Κασλά

ΘΕΣΣΑΛΙΑ
Κυριακή, 22 Οκτωβρίου 2006

ΣΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940-41Ο τιτάνιος αγώνας στο ύψωμα 731 μέσα από το ημερολόγιο του Ταξίαρχου Δημήτρη Κασλά

Του Δημήτρη Κωνσταντάρα-Σταθαρά

«Ελέγαμε: ένα Μαραθώνα ακόμα! ελέγαμε μία Σαλαμίνα ακόμα!Ελέγαμε: ακόμα ένα Εικοσιένα! Και ήρτες τέλος Συ Μητέρα-Μέρα…»Το ηρωικό έπος του 1940-41 τα έχει όλα, όσα διασαλπίζει με τη στεντόρεια φωνή του ο ποιητής Άγγελος Σικελιανός. Από τα βαθιά χαράματα της 28ης Οκτωβρίου 1940 μέχρι τον Απρίλιο του 1941 διαδραματίστηκαν επικά γεγονότα, που προκαλούν τη συγκίνηση και το θαυμασμό μας. Εμείς οι νεότεροι τα διαβάζουμε στην Ιστορία. Η προηγούμενη όμως γενιά τα έζησε ενεργά και τα έγραψε με ιδρώτα και αίμα πάνω στα βουνά της Βορείου Ηπείρου και της Αλβανίας. Στο σημερινό μας σημείωμα θα μας τα διηγηθεί ένας δικός μας άνθρωπος.Στην περιγραφή - λόγω χώρου- θα περιοριστούμε στον τιτάνιο αγώνα που διεξήχθη στο ύψωμα 731 (υψόμετρο) κατά τη λεγόμενη «εαρινή επίθεση» των Ιταλών στα μέσα Μαρτίου 1941, προκειμένου οι ιταλικές φασιστικές δυνάμεις με την παρουσία του ίδιου δικτάτορα Μουσολίνι -μετά από τέσσερις μήνες πόλεμο - να δρέψουν μία νίκη κατά της Ελλάδας και να κατέβουν μαζί με τις ναζιστικές δυνάμεις των Γερμανών «νικητές» στην Αθήνα! Το 731 όμως, αναδείχθηκε και Μαραθώνας και Σαλαμίνα και Εικοσιένα! Ας το πλησιάσουμε με θαυμασμό, διαβάζοντας την ιστορία:Η Ιστορία για το 731 γράφει: «…Επί 7 ημέρες, ως τις 15 Μαρτίου η μεραρχία δοκιμάστηκε σκληρά, αλλά απέκρουσε τα κύματα των επιτιθέμενων αντιπάλων… Οι επιθέσεις και αντεπιθέσεις άρχιζαν με πυκνό κανονιοβολισμό που κατέσκαβε τα υψώματα, για να καταλήξουν σε συμπλοκές, όπου το λόγο είχαν η χειροβομβίδα και η λόγχη… Το ύψωμα 731, μεταξύ Αώου και Άψου, έμεινε θρυλικό. Ως τις 19 Μαρτίου, μετά από σχετική τριήμερη ανάπαυλα, οι Ιταλοί εξαπέλυσαν κατά του υψώματος 731 όχι λιγότερες από 18 επιθέσεις. Το «731», όπως έμεινε γνωστό στην πολεμική ιστορία και των δύο αντιπάλων, υπήρξε ίσως ένα από τα πιο αιματοβαμμένα υψώματα ολόκληρου του παγκοσμίου πολέμου…»

(ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ, Εκδοτική Αθηνών Α.Ε. 1978, τόμος ΙΕ’, σελ.441-442). Ο λογοτέχνης και ακαδημαϊκός Άγγελος Τερζάκης, πολεμιστής του 1940, γράφει: «…Ξημερώνει η 10 Μαρτίου 1941 ,ημέρα Δευτέρα, και το πυροβολικό του Καβαλλέρο ξαναρχίζει. Ξαναρχίζει από την Τρεμπεσίνα, με πείσμα διπλό, γιατί η πρώτη μέρα χάθηκε κι αυτό είναι άσχημο για μιαν επίθεση, που πρέπει να το πετύχει στις πρώτες ώρες της.Το κανονίδι τώρα απλώνεται ανατολικά, στο 731. Είναι τέτοιο που μόνο με τους θρυλικούς βομβαρδισμούς του Βερντέν, στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, μπορεί να παραβληθεί. Τ’ ακούει και ζαρώνει περίτρομη η ψυχή του ανθρώπου… Τα ελληνικά πυρά της έκοψαν την ορμή, ως που το μεσημέρι οι Ιταλοί ενισχυμένοι με νέες δυνάμεις, ξανάρχισαν… όμως το πεζικό κατόρθωσε με μόνα τα δικά του να σπάσει το πρώτο κύμα του εχθρού…. Στις 6 τ’ απόγεμα οι Ιταλοί άνοιγαν μεγάλη φωτιά κατά του 731. Χύμηξαν ύστερα με ταυτόχρονη προσπάθεια να το υπερκεράσουν από τη δημοσιά, ενώ έπιαναν και να βομβαρδίζουν την Τρεμπεσίνα. Είταν η έβδομη επίθεσή τους για το 731. Το ύψωμα έμπαινε πια, ζωσμένο με φλόγες στο θρύλο…»

(Άγγελος Τερζάκης, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΟΠΟΙΪΑ 1940-1941, Αθήναι 1964, σελ.177-178):Αυτά τα παραπάνω, που γράφει η Ιστορία για το θρυλικό ύψωμα 731, τα είχα διαβάσει πριν χρόνια και μου είχαν προκαλέσει το θαυμασμό.Το πολεμικό ημερολόγιο του Ταγματάρχη Δημήτρη Κασλά. Τώρα τελευταία όμως η συγκίνησή μου είναι μεγάλη, γιατί τα διαβάζω στο προσωπικό χειρόγραφο ημερολόγιο του Ταγματάρχη (τότε) Δημήτριου Κασλά1 από το Πουρί Ζαγοράς, Διοικητή του ΙΙ (2ου) Τάγματος του 5ου Συντάγματος Τρικάλων, που με τους στρατιώτες του υπερασπίστηκε το ύψωμα 731. Μου το εμπιστεύτηκαν τα παιδιά του Γιάννης και Γιώργος. Εδώ θα διαβάσουμε αποσπάσματα με συγκλονιστικές λεπτομέρειες2 λεπτό προς λεπτό, μόνον από την πρώτη και δεύτερη ημέρα της «εαρινής επίθεσης» των Ιταλών:(Ημέρα πρώτη: Κυριακή 9η Μαρτίου 1941, «έναρξις της επιθέσεως»)

(Πρωινές ώρες): Την 6.30’ ώραν ήρξατο τρομακτικόν και καταιγιστικόν πυρ του εχθρικού Πυροβολικού και όλμων…. Η πρώτη ομοβροντία μιας βαρέως Πυροβολαρχίας ερρίφθη ακριβώς την 6.30’ ώραν επί του υψώματος 731, όπου ο Σταθμός Διοικήσεώς μου ήτο το σύνθημα της ενάρξεως της βολής.Ο βομβαρδισμός συνεχίζεται με αυξάνουσαν έντασιν. Σμήνη αεροπλάνων ρίπτουν συνεχώς τα φορτία των επί των υψωμάτων 731 και 717. Το ύψωμα 731, όπου το Τάγμα μου, σείεται συνεχώς, σκόνη, φωτιά και καπνός, η ατμόσφαιρα είναι βαρειά, δύσκολα αναπνέει κανείς από τα αέρια των εκρήξεων, κόλασις πυρός, μας περιβάλλαν καπνοί και αι φλόγες, δεν ημπορούμε να διακρίνουμε τι γίνεται εις απόστασιν 10 μέτρων. Το ύψωμα 731 ήτο δασωμένον με δέντρα ύψους 4-5 μέτρων, εντός διώρου έμεινε γυμνόν. Τα συρματοπλέγματά μας κατεστράφησαν, τα χαρακώματα ισοπεδώθηκαν, οι στρατιώται καλύπτονται εις τας οπάς των οβίδων και αγωνίζονται απεγνωσμένα να επανορθώσουν τας ζημίας, ιδίως να προστατεύσουν τα πολυβόλα και οπλοπολυβόλα από την καταστροφήν… από τις πέτρες και χώματα που εγείροντο από τας εκρήξεις…. Τα υπάρχοντα επί του υψώματος 731 δύο πυροβόλα των 6,5 και αντιαρματικός ουλαμός των 37 κατεστράφησαν ολοτελώς….Περί την 7.30’ ώραν κατόρθωσα να επικοινωνήσω τηλεγραφικώς δια λίγα λεπτά με τον Συνταγματάρχην Κετσέαν, επίσης μετά του Διοικητού του Συγκροτήματος Συνταγματάρχου Γεωργούλα Ν., οι οποίοι αγωνιούσαν να πληροφορηθούν την κατάστασίν μας. Με ερώτησαν εάν οι άνδρες του Τάγματος κρατούν τας θέσεις των, τους απάντησα ότι οι Λόχοι ευρίσκονται εις τας θέσεις των… Μοι διεβίβασεν την εξής Διαταγήν γραπτήν. «Επί των θέσεών σας θ’ αμυνθήτε μέχρις εσχάτων, Η Πατρίς, η Ανωτάτη Διοίκησις απαιτεί να κρατήσητε ψηλά την τιμήν των όπλων». Του απήντησα ότιδήποτε και αν συμβή δεν θα εγκαταλείψωμεν το 731 και έχω πεποίθησιν ότι δεν θα περάσουν οι Ιταλοί…Περί την 8ην ώραν το Πυροβολικόν του εχθρού ήρχισε να επιμηκύνη την βολήν του εις τα μετόπισθεν του Τάγματος και την 8.30’ έπαυσεν την βολήν του επί των υψωμάτων 731 και 717. ΄Ητο φανερόν πλέον ότι θα ήρχιζεν η επίθεσις των Ιταλών… Διέταξα τους Λόχους να ετοιμάσουν τα αυτόματα και να μη βάλουν από μεγάλας αποστάσεις, παρά μόνον όταν οι Ιταλοί θα έφθαναν εις ωρισμένα σημεία του εδάφους που υπεδείχθησαν επί τόπου εις απόστασιν περίπου 200 μέτρων…Περί την 9.30’ ώραν οι Ιταλοί χρησιμοποιούντες τας δεξιά του 5ου Λόχου βαθείας γραμμάς πλησιάζουν επικινδύνως και προσεγγίζουν τα κατεστραμμένα συρματοπλέγματα. Αρχίζει πλέον ο αγών διά της χειροβομβίδος. Οι Ιταλοί δοκιμάζουν με τρόμον και φωνάς τα καταστρεπτικά αποτελέσματα των αμυντικών μας χειροβομβίδων….(Μεσημέρι): Την μεσημβρίαν προσπαθούν οι Ιταλοί να επαναλάβουν την επίθεσίν των, αλλά ευθύς ως αναπτύσσονται καθηλούνται και διασκορπίζονται από το Πυροβολικό και τα Πολυβόλα μας.

(Απόγευμα): Το απόγευμα και ενώ μέχρι της στιγμής εκείνης τα εχθρικά πυρά είχον αραιωθή, εκσπά και νέα επίθεσις μετά σφοδρού βομβαρδισμού, εφ’ ολοκλήρου του τομέως της Ι Μεραρχίας και ανασκάπτεται πάλιν το έδαφος από το πυροβολικόν και τας βόμβας αεροπλάνων. Οι στρατιώται περιμένουν να πλησιάσουν τα εχθρικά τμήματα πεζικού, τα παραλαμβάνουν με τα αυτόματα και τα αποδεκατίζουν με επιτυχείς ριπές και όταν ο εχθρός χρησιμοποιή τας βαθείας γραμμάς και προσεγγίζει τα χαρακώματα, επιτίθενται διά της χειροβομβίδος και της λόγχης…Οι Ιταλοί όμως δεν παραιτούνται. Δοκιμάζουν διά μία ακόμα φοράν, προτού νυκτώση, να διασπάσουν τας γραμμάς μας επί του υψώματος 731.Και η προσπάθεια αυτή αποκρούεται σε σοβαροτάτας απωλείας…(Βράδυ): Η νύκτα μας βρίσκει όλους εξηντλημένους σωματικώς. Είμεθα όλη την ημέραν νηστικοί. Εν τούτοις κανείς δεν θέλει να φάγη. Έχουμε άφθονο κονιάκ. Οι Λόχοι δεν ζητούν ψωμί αλλά χειροβομβίδας αμυντικάς και σκαπανικά εργαλεία. Καθ’ όλην την νύκτα οι ημιονηγοί του Τάγματος, οι αφανείς αυτοί ήρωες επηγαινοερχόνταν εις τον σταθμόν εφοδιασμού διά να μας φέρουν εκατοντάδας φορτίων χειροβομβίδων, πυρομαχικών και λοιπών εφοδίων.(Ημέρα δεύτερη: Δευτέρα 10 Μαρτίου 1941).

(Πρωινές ώρες): «Την 7ην πρωινήν ήρχισε πάλιν το ιταλικόν πυροβολικόν… Εις τας 9 ώρα αρχίζει η Ιταλική επίθεσις. Αυτήν την ημέραν κατευθύνεται προς το αριστερόν μας… διά να υπερφαλαγγίσουν το 731 εκ του αριστερού…Οι Ιταλοί κινούνται με μυρίας προφυλάξεις, τους καταλαμβάνει πρώτον το Πυροβολικόν μας και τους αποδεκατίζει. Το Πυροβολικόν των Ιταλών προσπαθεί να υποστηρίζει την κινουμένην φάλαγγα. Οι Ιταλοί προχωρούν κατά διαδοχικά κύματα με προφανή σκοπόν να καταλάβουν οπωσδήποτε το 731, χωρίς να λαμβάνουν υπ’ όψιν τας απωλείας των…Οι Ιταλοί φθάνουν εις απόστασιν από 50-100 μ. από την γραμμήν αντιστάσεως. Διά να εξαπατήσουν τους στρατιώτας μας υψώνουν λευκά μανδίλια, προς στιγμήν υπέθεσαν ότι επρόκειτο να παραδοθούν. Αντελήφθην εκ πρώτης στιγμής ότι επρόκειτο περί απάτης… Επενέβην αμέσως, διέταξα έντασιν των πυρών διά χεροβομβίδων και τοπικήν αντεπίθεσιν. Οι Στρατιώται κραυγάζοντες την περίφημον πολεμικήν ιαχήν «αέρα» διά της λόγχης και των χειροβομβίδων αιφνιδιάζουν τους Ιταλούς, οι οποίοι αρχίζουν να τρέχουν προς τα οπίσω, μεταβαλόντες την υποχώρησίν των εις πανικόβλητον φυγήν. Η επίθεσις των συνετρίβη.

(Μεσημέρι): Ολίγον προ της μεσημβρίας διεξάγεται νέα προσπάθεια εις το ίδιο σημείον παρά Ιταλών κατόπιν πάλιν προπαρασκευής διά σφοδρού βομβαρδισμού και η επίθεσις αύτη συνετρίβη προ του ακαμάτου ηρωισμού των Λόχων, διά της λόγχης, μέχρι την 12.30’ ώραν τρέπομεν εις νέαν άτακτον φυγήν τους Ιταλούς.

(Απόγευμα): ... Εις τας 6.30’ αρχίζει βομβαρδισμός επί των υψωμάτων 731 και 717 και μετ’ ολίγον νέα επίθεσις των Ιταλών και κατά των δύο πλευρών του υψώματος 731, δηλαδή εναντίον και των δύο Λόχων μου. Και η επίθεσις αυτή απεκρούσθη με βαρυτάτας απωλείας διά τον εχθρόν.(Βράδυ): Προς το εσπέρας νομίζουν ότι θα κλονίσουν το ηθικόν των στρατιωτών μας, ρίπτουν δι’ αεροπλάνων χιλιάδας προκηρύξεις, καλούν τους στρατιώτας μας να ρίψουν τα όπλα και να σπεύσουν να παραδοθούν… Αι προκηρύξεις αυταί μόνον γέλωτας προσέφερον εις τους ηρωικούς οπλίτας.Και η δευτέρα ημέρα της επιθέσεως έκλεισε με την απόλυτον διατήρησιν των θέσεών μας επί του υψώματος 731, καθώς επίσης και το δεξιά μου ΙΙΙ Τάγμα επί του υψώματος 717…».Αυτά τα συγκλονιστικά στιγμιότυπα μας περιγράφει στο ημερολόγιό του ο Ταγματάρχης Δημήτριος Κασλάς για τις μάχες στο θρυλικό ύψωμα 731.

Η «εαρινή επίθεση» των Ιταλών απέτυχε. Ο Μουσολίνι έφυγε ταπεινωμένος. Το ύψωμα 731 έγινε δόξα και το όνομά του γράφτηκε στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη: «731». Με την ευκαιρία του εορτασμού της 66ης επετείου του ΟΧΙ, ας τιμήσουμε σήμερα τους ήρωες του «731» και όλους τους πολεμιστές του έπους 1940-41 με τον πρέποντα σεβασμό.

Και θα τελειώσουμε το σημείωμά μας με μία άκρως ενδιαφέρουσα σχετική πληροφορία. Την ερχόμενη Τρίτη 24 Οκτωβρίου ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Κάρολος Παπούλιας, στο πλαίσιο της εθνικής επετείου της 28ης Οκτωβρίου, θα δεχθεί τιμητικά στο Προεδρικό Μέγαρο την «Επιτροπή Τέκνων και συγγενών πεσόντων στο Αλβανικό έπος 1940-‘41», μεταξύ της οποίας θα βρίσκεται και ένα από τα παιδιά του αείμνηστου πολεμιστή Ταξίαρχου Δημήτρη Γ. Κασλά, του οποίου διαβάσαμε σελίδες από το ημερολόγιό του, για τις μάχες στο ύψωμα 731.

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1 .Πρόσφατα στη «ΘΕΣΣΑΛΙΑ» (17-9-2006) δημοσιεύτηκαν αποσπάσματα από το στρατιωτικό ημερολόγιό του στη Μικρά Ασία: Μικρασιατική Εκστρατεία - Καταστροφή - Αιχμαλωσία (1920-1923).

2 . Ένα μεγάλο τμήμα του ημερολογίου αυτού δημοσιεύτηκε στο περιοδικό σύγγραμμα «ΤΡΙΚΑΛΙΝΑ» του Φιλολογικού Ιστορικού Λογοτεχνικού Συνδέσμου (Φ.Ι.ΛΟ.Σ ) Τρικάλων, τόμος 21ος, Τρίκαλα 2001, σελ.175 - 259 με τον τίτλο «Η πολεμική δράσις του ΙΙ Τάγματος του 5ου Συντάγματος Πεζικού (Τρικάλων) κατά τον Ελληνοϊταλικόν Πόλεμον 1940-1941».

ΘΕΣΣΑΛΙΑ - Η Μικρασιατική Καταστροφή από το ημερολόγιο του Ταξίαρχου Δημ. Κασλά

ΘΕΣΣΑΛΙΑ
Κυριακή, 17 Σεπτεμβρίου 2006

του Δημήτρη Κωνσταντάρα - Σταθαρά

Σήμερα, Κυριακή μετά την Ύψωση του Τίμιου Σταυρού, τελείται σε κάθε πρωτεύουσα νομού επίσημη εκδήλωση (εδώ στο Βόλο: επιμνημόσυνη δέηση στον ιερό ναού του Αγίου Νικολάου, κατάθεση στεφάνων στο ηρώο, σχετική ομιλία) για την «Ημέρα μνήμης της γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το τουρκικό κράτος». (Έχει ορισθεί η 14η Σεπτεμβρίου, αλλά οι εκδηλώσεις τελούνται ημέρα Κυριακή).

Κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 ολοκληρώθηκε η γενοκτονία των Ελλήνων της Μικράς Ασίας και του Πόντου από το τουρκικό κράτος. H αιματοβαμμένη πορεία της εξόντωσης του ελληνισμού της Μικρασίας άρχισε συστηματικά από το τέλος των Βαλκανικών πολέμων (1912-13), εντάθηκε με την είσοδο της Τουρκίας στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο (1914-1919) και ολοκληρώθηκε κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή.

Για τα μαρτύρια του ελληνισμού και για τους νεομάρτυρες Αγίους της Μικρασιατικής Τραγωδίας είχαμε αναφερθεί σε άρθρο μας την προηγούμενη Κυριακή. Σήμερα θα ιχνηλατήσουμε τη Μικρασιατική εκστρατεία και Καταστροφή μέσα από τις σελίδες ημερολογίου, που κρατούσε ο στρατιώτης (τότε) Δημήτρης Κασλάς, ο μετέπειτα ηρωικός Ταγματάρχης του έπους του 1940-41, που απέκρουσε τις ιταλικές δυνάμεις στο θρυλικό ύψωμα 731.

Ο Δημήτρης Κασλάς από το Πουρί της Ζαγοράς θα πάρει το βάπτισμα του πυρός στο μικρασιατικό μέτωπο (1920-22), θα πολεμήσει ηρωικά στα βουνά της Αλβανίας το 1940-41 και θα ολοκληρώσει τη στρατιωτική του προσφορά στην Εθνική Αντίσταση κατά των κατακτητών 1941-44, πολεμώντας από τις τάξεις του ΕΛΑΣ.Εδώ θα διαβάσουμε αποσπάσματα από το ανέκδοτο ημερολόγιο που κρατούσε στο μικρασιατικό μέτωπο, και θα περιοριστούμε στις τελευταίες δραματικές ημέρες της υποχώρησης και της αιχμαλωσίας του για να δούμε την «περιποίηση» που έκαμαν οι Τούρκοι στους Έλληνες αιχμαλώτους .

Σημειώνει στο ημερολόγιό του: «Έτος 1920. Την 24ην Ιουνίου 1920 κατετάγην ως κληρωτός εις τα έμπεδα της Ι Μεραρχίας εις Λάρισαν και εις τον 5ον Λόχον. Κατά την περίοδον αυτήν ο Ελλ.Στρατός είχεν αποβιβασθή εις Σμύρνην …… ο Στρατός μας ευρίσκετο εις τα πρώθυρα της Κωνσταντινουπόλεως εντός της πόλης ευρίσκετο και το θωρηκτόν «Αβέρωφ».

- Η εποχή αυτή ήτο μία περίοδος ενθουσιασμού και όταν κατετάγημεν το όνειρόν μας ήτο όσο το δυνατόν γρηγορότερα να βρεθούμαι εις την Μ.Ασία ιδίως εις την Σμύρνην

.… και μίαν πρωίαν διά του τραίνου Λαρίσης – Βόλου μετεφέρθημεν εις Βόλον…. Την άλλην ημέρα κατά τας 10 η ώρα ευρισκόμεθα εις Σμύρνην και απεβιβάσθημεν εις το Σταθμόν Πούντας».

Στη Μικρά Ασια ο Δημ. Κασλάς φοίτησε στον Ουλαμό (ειδικός σχηματισμός πεζικού) Εφέδρων Αξιωματικών που οργανώθηκε στο Αφιόν Καραχισάρ. Σημειώνει: «Επί συνόλου 1.200 που δώσαν εξετάσεις επέτυχαν 225.Εγώ είχα σειρά επιτυχίας 97.Η εκπαίδευσίς μας εντατική όλοι σχεδόν οι φοιτούντες ήσαν υπαξιωματικοί οι οποίοι είχαν πολεμική δράσι εγώ είχα το βαθμό του Δεκανέως...

(13 Αυγούστου 1922: Αρχίζει η μεγάλη τουρκική επίθεση. Υποχώρηση)- Την 13 Αυγ. 1922 από τα χαράματα ήρχισε η μεγάλη Τουρκική επίθεσις …Οι Τούρκοι επετίθεντο εις ολόκληρον το μέτωπον από Εσκή Σεχήρ μέχρι Ορτάντζης και από την μεσημβρίαν διετάχθη η εκκένωσις του Αφιόν. Τελευταίο τμήμα την νύκτα της 14ης εγκατέλειψε την πόλιν ο Ουλαμός μας αφού βάλαμε φωτιά εις τους Σιδηρ. Σταθμούς, Αποθήκας και το κτίριο της Σχολής…

( Ο απεγνωσμένος αγώνας του ελληνικού στρατού στη χαράδρα του Αλη Βεράν )- Η 17η Αυγούστου μας βρήκε μέσα εις την περιβόητον χαράδρα του Αλή Βεράν είχε συρεύσει εκεί ο Στρατός των δύο Σωμάτων Στρατού άλλος εν διαλύσει και άλλος συντεταγμένος περίπου 60 πυροβόλα και πολλοί Αρμένιδες εκεί πλέον μας έκλεισαν οι Τούρκοι τας προς Νότον κατευθύνσεις. Καθ’ όλην την ημέραν αγωνίζονται τα τμήματά μας να ανοίξουν δρόμο αλλά δεν το εκατορθώσανε οι Τούρκοι εμποδίζουν με ελλιγμούς επικινδύνους … Όταν φθάσαμε κάτω εις την κοιλάδα ευρέθημεν κυκλωμένοι από Τούρκους ιππείς. …έτσι ευρέθημεν χωρίς να το καταλάβουμαι αιχμάλωτοι.(Η αιχμαλωσία: ταλαιπωρίες-διαμονή-εργασίες-φαγητό) - Ως Αιχμάλωτοι οδηγήθημεν εις Μεκνάζ όπου είχαν συγκεντρωθή αρκεταί χιλιάδες αιχμάλωτοι Αξ/κοί και στρατιώται και από εκεί με 2 ημερών πορεία μας έφεραν πάλιν εις το Αφιόν Καραχισάρ όπου εκάπνιζαν ακόμη τα ερείπια από τις φωτιές που βάλαμαι, το σχολείο δεν υπήρχε πλέον. Είχαν συγκεντρωθεί οι πολίτες οι Τούρκοι με τα γιορτινά τους δεξιά και αριστερά του δρόμου που θα περνούσαμαι ρίχναν πέτρες και φώναζαν «κες» δηλαδή σφάξιμο με πολύν κόπο οδηγήθημεν εις το Διοικητήριο που ήτο πρώτα το Α΄Σ.Στρατού είχεν μια ψιλή μάνδρα μας έκλεισαν μέσα και απ’έξω είχαν συγκεντρωθή πολίτες και φώναζαν «κες». … - Πόσο κράτησε η πορεία δεν θυμούμαι καθ’οδόν μας δίδουν από ένα ψωμάκι περίπου μισής οκάς την ημέρα.- Μείναμαι λίγες μέρες εκεί μας κάμαν και συσσίτιο πληγούρι είχαμαι πολύ εξαντληθή και τραυματισθή στα πόδια γιατί οι περισσότεροι ήσαν ξυπόλητοι και να περπατάς μέσα στα αγκάθια και χαλίκια. Εγώ κρατούσα καλά τους πάτους από τις αρβήλες γιατί το επάνω μέρος το έκοψα για να μη μας το πάρουν οι Τούρκοι γιατί οι Τούρκοι Στρατιώτες φορούσαν τσαρούχια και με διάφορες στολές.Στο Μπελήκ-Αχούρ δεν υπήρχε κανένα σπήτι όρθιο ούτε ο Σ. Σταθμός μας βάλαν και κάναμαι καλύβες με χόρτα και καλάμια το κρύο το κρατούσε αλλά τη βροχή δεν βαστούσαν. Και τες καλύβες αυτές τις περιφράξαμαι με συρματόπλεγμα κατόπιν άρχισε η κατασκευή της γραμμής δηλαδή φέρναν τα τραίνα τα σίδερα δεν ήταν ολόκληρα και τα κουβαλούσαμαι ή τα σέρναμαι άλλοι βιδώναν τα σίδερα ήσαν και μερικοί τεχνικοί Τούρκοι εγώ τις περισσότερες φορές βίδωνα είχα ένα κλειδί και βίδωνα τα σίδερα βάλαμαι από μία βίδα γιατί δεν είχαναι θέλαν με κάθε τρόπο να ενωθή η γραμμή της Άγκυρας με το Εσκή-Σεχήρ διότι από εκεί κατόπιν υπήρχε γραμμή έτοιμος και προς Κωνσταντινούπολιν και προς Σμύρνην, όταν επροχώρησεν η κατασκευή μακριά από τις καλύβες μας αλλάζαμαι καταυλισμό σε άλλον Σταθμό, δεν ενθυμούμαι το όνομα και έτος νομίζω πως μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου φθάσαμαι στο Εσκή-Σεχήρ. η γραμμή είχεν γίνει. Πέρασε το πρώτο τραίνο αλλά εβασανίσθησαν πολύ οι αιχμάλωτοι ιδίως από την έλλειψιν υποδήσεως. επροσπαθούσε ο κάθε ένας να τυλίγη τα πόδια του είτε με κουρέλια είτε με τσουβάλια. Είχαμε ένα ζευγάρι τσαρούχια αλλά τα φορούσαμαι όταν δεν ήταν καλός ο δρόμος και κρυφά να μη βλέπουν ότι έχουμαι υπόδησι γιατί όποιος είχε καλή υπόδησι τους βγάλαν και τους στέλναν αγγαρείες.- Αρχάς του έτους 1923 μας βρίσκει στο Εσκή-Σεχήρ μας είχαν σε ένα οίκημα διόροφο με πολλά δωμάτια. Από τον Δεκέμβριο είχε χιονίσει κρύο πολύ και χιόνι και έπρεπε κάθε πρωί να βγούμαι όλοι στη γραμμή μέσα στο χιόνι για να κάμουν προσκλητήριο…. μέσα στο χιόνι δεν έπρεπε να φορούμαι τα τσαρούχια γιατί τους διάλεγαν και τους στέλναν αγγαρεία όταν ήταν με υπόδησι. έτσι βγαίναμαι ξυπόλυτοι αλλά επειδή στεκόμεθα σχεδόν μισή ώρα μέσα στο χιόνι είχει ο κάθε ένας ένα κουρέλι και το έβαζε κάτω και πατούσε επάνω.- Από φαγητό το πρωΐ ήτο αλεύρι σούπα με λίγο σπορέλαιο την λέγαν «αλεμάν τσορβασί» Γερμανική σούπα το μεσημέρι ένα ψωμάκι περί τα 150 δράμια μόνον πότε πότε λίγες εληές και το βράδυ σιτάρι μπλογούρι μαγερεμένο και μιά φορά την εβδομάδα βάζαν και κανένα κόκαλο από βουβάλια. Αυτό ήτο το φαγητό καθ΄όλην τη διάρκεια της αιχμαλωσία άλλο φαγητό δεν έφαγα επί 6 περίπου μήνες.(Η ανταλλαγή αιχμαλώτων)Στα μέσα Μαρτίου του 1923 αρχίζουν οι διαδικασίες για την ανταλλαγή των αιχμαλώτων Ο Κασλάς βρίσκεται σε στρατόπεδο αιχμαλώτων στη Σμύρνη..- Κατά την περίοδον αυτήν ενώ ευρέθην στην Σμύρνη αντελήφθην ότι δεν μπορούσα να δω τη νύκτα το φως μόλις το διέκρινα και με κρατούσαν διά να βαδίσω την νύκτα είχα πάθει αβιταμίνωση. Την ημέρα δεν είχα τίποτα….- Την επαύριο το πρωΐ οδηγήθημεν εις Σμύρνη εις τον προβλήτα της Πούντας εκεί όπου είχα άλλοτε αποβιβαστθη. καθ’ οδόν είδαμε το θέαμα της καμένης Σμύρνης όλη η παραλία και τα μεγάλα κτίρια είχαν καταστραφή μόνον μαύροι τοίχοι υπήρχαν και κίνησι καμία.

(Άφιξη στην Ελλάδα και στο χωριό του Πουρί)- Την 7ην Απριλίου 1923 τη μεγάλη Πέμπτη το βράδυ μας αποβιβάζουν εις τον Πειραιά …και το πρωΐ πήραμαι το τραίνο διά Λάρισαν- Βόλον έφθασα την Μεγ.Παρασκευή και το Μέγ. Σάββατο 9η Απριλίου 1923 έφθασα στο Πουρί. Είχαν μάθει εν τω μεταξύ από τας εφημερίδας που είχαν δημοσιεύσει τα ονόματα ότι είχα έλθει και εγώ. Την πρώτη βραδιά δεν έβλεπα καθόλου την νύκτα και η λάμπα ήτο δίπλα μου ούτε το πιάτο με το φαγητό. μετά από δύο ημέρες συνήλθον και έβλεπα καλά».Σήμερα που τιμάται η «Ημέρα εθνικής μνήμης της γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το τουρκικό κράτος» αυτές οι αναφορές στην Τραγωδία του Ελληνισμού στη Μικρά Ασία και μάλιστα από «πρώτο χέρι», όπως είναι το χειρόγραφο ημερολόγιο του Ταξίαρχου Δημήτρη Κασλά από το Πουρί της Ζαγοράς, ενισχύουν την ιστορική μνήμη, που στηρίζει την εθνική μας συνείδηση.

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ - «Ο ήρωας πατέρας μου....»

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ (Τοπική εφημερίδα του Βόλου)

«Ο ήρωας πατέρας μου....»28/10/2007, Επιμέλεια: Γλυκερία Υδραίου, Αρ. Φύλλου: 605

Αφιέρωμα τιμής σε έναν ήρωα του ελληνοϊταλικού πολέμου, ο οποίος πρόταξε με γενναιότητα τα στήθη ενάντια στα στίφη των εχθρών, είναι η σημερινή αναφορά στο πρόσωπο και την ανεκτίμητη προσφορά του αείμνηστου Δημητρίου Κασλά. Στο ύψωμα 731 γράφηκε η πιο λαμπρή σελίδα της περιόδου 40-41, η περίφημη εαρινή επίθεση, που άλλαξε κυριολεκτικά τον ρουν της ιστορίας. Ο ήρωας Δημήτρης Κασλάς, επικεφαλής του ΙΙ Τάγματος του 5ου Συντάγματος Πεζικού Τρικάλων, υπερασπίστηκε με γενναιότητα το ύψωμα 731, όπου συνετρίβησαν οι πάνοπλες Μεραρχίες του Μουσολίνι και κρίθηκε ουσιαστικά, ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος. Η περίφημη Εαρινή επίθεση, που διήρκεσε επί μακρόν, από τις 9 έως τις 25 Μαρτίου του 1941, καταγράφηκε στην νεότερη ιστορία ως “νέες Θερμοπύλες”, έχει δε γραφεί και Θούριος, εις ανάμνηση της εν λόγω “τιτανομαχίας”. “Η μεγάλη επίθεση έγινε στις 9 Μαρτίου του 1941 κι ο πατέρας μου ήταν επικεφαλής του τάγματος το οποίο κλήθηκε να αντιμετωπίσει μια ολόκληρη μεραρχία πάνω στο ύψωμα 731, αναφέρει ο Γιάννης Κασλάς. Ο πατέρας μου δεν μιλούσε καθόλου για τα γεγονότα εκείνης της περιόδου, αλλά έχει καταγραφεί ιστορικά η κρισιμότητα και η σημασία αυτής της μάχης, την οποία παρακολουθούσε μάλιστα κι ο ίδιος ο Μουσολίνι από το αντίπαλο στρατόπεδο”. Οι Έλληνες “χρησιμοποιούσαν όλμους και πολεμοφόδια που έπαιρναν από τους Ιταλούς, πολεμώντας με θάρρος, συνεχίζει ο κ. Κασλάς. Οι πέντε πρώτες μέρες, προσθέτει, ήταν οι κρισιμότερες και ιδιαίτερα την πρώτη μέρα, οι Ιταλοί επιτίθονταν κατά κύματα αλλά οι δικοί μας, παρά το ανηλεές σφυροκόπημα, τους αντιμετώπισαν με θάρρος. Δεν περιγράφονται οι στιγμές εποποιΐας που γράφτηκαν στο ύψωμα 731” αφηγείται με έντονη συγκίνηση ο κ. Κασλάς και προσθέτει “φανταστείτε ότι ένα τάγμα αντιμετώπισε με γενναιότητα την Μεραρχία Πούλιε, καθώς και δεκάδες αεροπλάνα και πολυβόλα, χωρίς να καμφθεί το ηθικό των Ελλήνων, οι οποίοι προκάλεσαν ανυπολόγιστες ζημιές στον εχθρό”. Το ύψωμα 731 βρίσκεται 20 χιλιόμετρα πάνω από την Κλεισούρα, στο κέντρο της διάταξης του ελληνικού στρατού που μάχονταν “υπέρ πίστεως και πατρίδος” για την προάσπιση των ελληνικών ιδεωδών και θεωρούνταν σημείο κλειδί από τους Ιταλούς, προκειμένου να εισβάλλουν στο ελληνικό έδαφος. Το Τάγμα του εκ Πουρίου καταγόμενου, Δημήτρη Κασλά παρέμεινε ακλόνητο στην θέση του, πιστό στην εντολή “επί των θέσεών σας θ αμυνθείτε μέχρις εσχάτων, η Πατρίς, η Ανωτάτη Δ/σις απαιτεί να κρατήσετε ψηλά την τιμήν των όπλων”. Οι στρατιώτες ονόμασαν το ιστορικό πλέον ύψωμα 731 “Γολγοθά”, διότι ενώ ήταν σκεπασμένο με δένδρα, μετά το τέλος της πολεμικής αναμέτρησης, άλλαξε η μορφολογία του και το ύψος του μειώθηκε κατά 5 μέτρα. Οπως έχει γραφεί, μάλιστα, στην ιστορία, σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου, κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, δεν ρίφθηκαν τόσα πυρομαχικά, όσα στο ύψωμα 731. Μετά την πανωλεθρία που υπέστησαν οι Ιταλοί στο συγκεκριμένο σημείο, ο Χίτλερ πήρε την απόφαση να επιτεθεί στην Ελλάδα.

Το χρονικό της εποποιΐας

Το σχέδιο των Ιταλών να “σπάσουν” την άμυνα των μαχητών του υψώματος 731 δεν υλοποιήθηκε ποτέ, διότι “άπαντες λαβόντες μέρος εις τας επιχειρήσεις του Αλβανικού Μετώπου επιδείξαντο ηρωϊσμόν, αυτοθυσίαν, συμβάλοντες ούτω εις την επιτυχή έκβασιν τούτων”. Ο Δαβίδ, πρόταξε τα στήθη στον Γολιάθ κι όπως αφηγείται ο γιος του ήρωα “400 πυροβόλα έβαλλαν πάνω στο ύψωμα, που κυριολεκτικά ισοπεδώθηκε κι άλλαξε, έκτοτε, μορφολογία”. Ο Μουσολίνι βρίσκονταν απέναντι σε απόσταση 6 χιλιομέτρων περίπου και παρακολουθούσε την εξέλιξη της πολεμικής αναμέτρησης στο συγκεκριμένο σημείο, που θεωρούνταν νευραλγικής σημασίας από τους Ιταλούς, προκειμένου να “σπάσουν” την ελληνική άμυνα και να περάσουν σε ελληνικό έδαφος. “Αυτό όμως δεν έγινε ποτέ, υπογραμμίζει με έκδηλη υπερηφάνεια αλλά και συγκίνηση ο Γιάννης Κασλάς. Ο πατέρας μου, συνεχίζει ο ίδιος, ήταν από τους λίγους που γύρισαν από το ύψωμα 731. Οσο ζούσε όμως, δεν έλεγε τίποτε για την δράση του, γιατί είχε απογοητευθεί. Μετά από όλες τις ταλαιπωρίες που πέρασε πολεμώντας στην Μικρά Ασία, απ όπου γύρισε τυφλός από τις κακουχίες, κατόπιν στο Αλβανικό και αργότερα στην Εθνική Αντίσταση όπου ήταν Διοικητής στο 52 Σύνταγμα στο Λιανοκλάδι, όταν τελείωσε η αντίσταση, τον έστειλαν εξορία Κι ήταν πάρα πολύ στεναχωρημένος, γιατί δεν του αναγνώρισαν τίποτα. Είχε προτάσεις για προαγωγή επ ανδραγαθία τις οποίες όμως, δεν υλοποίησαν ποτέ ” επισημαίνει ο κ. Κασλάς. Ο ίδιος χαρακτηρίζει τον πατέρα του “απλό και πολύ ηθικό άνθρωπο” που “δεν έλεγε ποτέ αυτά που έκανε για την πατρίδα”. “Δεν τον άκουσα ποτέ να παραπονιέται αλλά ήταν στεναχωρημένος. Τον θυμάμαι μόνιμα να είναι στεναχωρημένος” επαναλαμβάνει με έμφαση. Ο Δημήτρης Κασλάς, ο οποίος έδωσε γενναίο “παρών” σε όλες τις μεγάλες μάχες αλλά και στην περίοδο της Εθνικής Αντίστασης, προήχθη μετά θάνατον, τιμής ένεκεν, σε ταξίαρχο, ενώ του έχουν απονεμηθεί Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας, Πολεμικός Σταυρός Γ’ Τάξεως, Αργυρούς Σταυρός του Β’ Τάγματος, Μετάλλειον στρατιωτικής αξίας Δ’ τάξεως. Η ανδρεία του Ταγματάρχη, εν καιρώ Ελληνοϊταλικού Πολέμου. Δημήτρη Κασλά, έχει αποτυπωθεί στην γραπτή διαταγή που εξέδωσε ο ίδιος στις 9 το πρωί της 9ης Μαρτίου 1941 “επί των κατεχομένων θέσεων θα αμυνθώμεν μέχρι εσχάτων. Ουδείς θα κινηθή προς τα οπίσω. Εμψυχώσατε άνδρας σας και τονώσατε το ηθικόν των. Τότε μόνον θα διέλθη ο εχθρός εκ της τοποθεσίας μας, όταν αποθάνωμεν άπαντες επί των θέσεών μας”.

“Εφυγε” πικραμένος

Το μνημείο που έχει τοποθετηθεί στο ύψωμα 731 με πρωτοβουλία Βορειοηπειρωτών, αποτελεί έκφραση τιμής στους ήρωες του Ελληνοϊταλικού Πολέμου, οι οποίοι κατάθεσαν την ζωή τους στον βωμό της ελευθερίας. Ο Δημήτρης Κασλάς, ο οποίος μετά την απελευθέρωση οδηγήθηκε στην οδό της εξορίας, αντί να του αποδοθούν οι δέουσες τιμές, “έφυγε” στις 22 Φεβρουαρίου του 1966, από καρδιακό επεισόδιο. “Ο πατέρας μου παρασημοφορήθηκε μεν, αλλά δεν πήρε αυτό που του άξιζε κι έφυγε πικραμένος, γιατί δεν απόλαυσε τίποτα. Η μεγαλύτερη παρακαταθήκη που άφησε όμως σε μένα και τον αδελφό μου Γιώργο, είναι αυτά που έκανε, είναι οι αγώνες του για την παρτίδα, υπογραμμίζει δακρυσμένος ο κ. Κασλάς. Εκανε πολλές θυσίες για την πατρίδα, ήταν παρών σε όλους τους πολέμους, ποτέ δεν φοβήθηκε και μάλιστα το τάγμα του, ήταν το μόνο που γύρισε συντεταγμένο και παρέδωσε το οπλισμό του. Τα υπόλοιπα διαλύθηκαν στην σύμπτυξη” καταλήγει ο κ. Κασλάς. Οδηγός ζωής ήταν για τον ήρωα του 731 “η αγάπη για την πατρίδα” έστω κι αν η ανταπόδοση τιμής, γράφηκε με εξορίες. Ο Δήμος Καρδίτσας εξέδωσε πέρυσι ένα ημερολόγιο αφιερωμένο στον Πλαστήρα και τον Δημήτριο Κασλά, τιμητική εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο Πουρί, γενέτειρα του ήρωα, ενώ τα προσωπικά του αντικείμενα, που φυλάττουν ως κόρη οφθαλμού τα παιδιά του, παρουσιάστηκαν σε έκθεση που διοργάνωσε η Ενωση Εφέδρων Αξιωματικών, στο Βόλο. Μεταξύ των ιστορικών τοπωνυμίων που καταγράφονται στο Μνημείο του Αγνωστου Στρατιώτη, είναι, σημειωτέον, το 731, το ύψωμα που πέρασε στην ιστορία, για να θυμίζει πάντα στους μεταγενέστερους “τους εκλεκτούς, τους υποστάντας τας μεγαλυτέρας στερήσεις και θυσίας, αλλά και τους δρέψαντες την υψίστην δόξαν, ήτις θα τους αποδοθή εν καιρώ”...

ΕΡΕΥΝΑ: Το 5ο Σύνταγμα Πεζικού Τρικάλων που ντρόπιασε τον Μουσολίνι!

Ποια στοιχεία είχε παρουσιάσει σε διάλεξη του Φ.Ι.Λ.Ο.Σ. ο Ιωάννης Μυτιληναίος για την τιτανομαχία στο Ύψωμα 731

Επιμέλεια Αφιερώματος: Αποστόλης Ζώης

Μοναδικό φαινόμενο ηρωϊσμού και αυταπάρνησης αποτελεί η απόκρουση της εαρινής ιταλικής επίθεσης από 9 έως 25 Μαρτίου 1941, από το 5ο Σύνταγμα Πεζικού Τρικάλων στην τιτανομαχία του Υψώματος 731, σύμφωνα με όσα επισήμανε σε διάλεξη η οποία πραγματοποιήθηκε στα Τρίκαλα στις 4 Μαρτίου 2000 με οργανωτή τον Φ.Ι.Λ.Ο.Σ. ο Ιωάννης Μυτιληναίος, προσθέτοντας ο ίδιος πως ο αγώνας αυτός μόνο με τη μάχη του Μαραθώνα θα μπορούσε να συγκριθεί....

Ο Ιωάννης Μυτιληναίος αναφέρεται αναλυτικά στη διεξαγωγή της Ιταλικής επίθεσης, μέρα με τη μέρα παρουσιάζοντας τα εξής στοιχεία:

Πρώτη Ημέρα (9-3-1941)

"Την 04:00 ώρα της 9ης Μαρτίου 1941 ο Μουσολίνι εγκαθίσταται στο προκεχωρημένο παρατηρητήριο "ΚΟΜΑΡΙΤ", απέναντι περίπου από το ύψ. 731, σε απόσταση βολής από το ελληνικό ΠΒ. Είναι γεγονός ότι κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο κανένας άλλος αρχηγός κράτους ή κυβερνήσεως δεν πήγε ποτέ τόσο κοντά στην πρώτη γραμμή, όσο ο Μουσολίνι σ' αυτή την επίθεση. Ήθελε να δει πως οι λογχοφόροι του θα διασπάσουν το Ελληνικό Μέτωπο.
Στις 06:00 αρχίζει η Ιταλική Εαρινή Επίθεση. Ξαφνικά όλος ο τομέας της Ι ΜΠ συγκλονίζεται από ορυμαγδό εκρήξεων βλημάτων ΠΒ παντός διαμετρήματος και βαρέων όλμων. Η διάταξη της Μεραρχίας βάλλεται σε όλο το πλάτος και βάθος. Υπολογίζεται ότι βάλλει ένα πυροβόλο ανά μέτρο μετώπου. Tα πάντα ανασκάπτονται.

Δυόμισι ώρες κράτησε η προπαρασκευή του ιταλικού ΠΒ και στις δυόμισι αυτές ώρες έπεσαν πάνω στις ελληνικές θέσεις κάπου 100.000 βλήματα. Η Μεραρχία έχασε την επικοινωνία της με τα εμπρός τμήματα, είχε όμως καταλάβει τώρα ότι ο κλήρος είναι δικός της. Μπορεί ο βομβαρδισμός να γινόταν σ' όλο το Κεντρικό Μέτωπο, η επιμονή όμως του εχθρού, το μανιακό σφυροκόπημα συγκεντρωνόταν στα υψώματα 731 και Μπρέγκου-Ράπιτ, καθώς και στο Κιάφε-Λούζιτ του Υποσυγκροτήματος Μπαλντούμη.
Με το ξημέρωμα στα 400 ΠΒ και τους 300 περίπου βαρείς όλμους προστίθενται και τα πυρά της Ιταλικής Αεροπορίας (περίπου 190 Α/Φ στον Κεντρικό Τομέα). Κάποιο σμήνος διοικεί ο ίδιος ο Τσιάνο.

Στις 08:00 αρχίζει η κίνηση του Πεζικού με παραπλανητική ενέργεια εναντίον του δεξιού του Υποσυγκροτήματος ΚΕΤΣΕΑ (υψώματα χ. Μπούμπεσι) και του αριστερού του, δηλαδή εναντίον του Υποσ. ΜΠΑΛΝΤΟΥΜΗ και του Συγκροτήματος ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ. Τα ιταλικά τμήματα καθηλώνονται χωρίς να παραπλανήσουν τη Διοίκηση του Β' Σ.Σ".

Η κανονική επίθεση... Όσον αφορά την κανονική επίθεση ο ίδιος σημειώνει:

"Στις 09:00 αρχίζει η κανονική επίθεση κατά του υψ. 731 και του Μπρέγκου-Ράπιτ. Το ιταλικό ΠΖ προχωρεί με την ΑΥ του ΠΒ του, βέβαιο ότι, στα υψώματα αυτά, που τ' ανασκάλεψε με νύχια πυρωμένα το πνεύμα της οργής, δεν θ' ανάσαινε πια ψυχή ζωντανή.
Με την άρση των ιταλικών πυρών ΠΒ της ΑΥ, τους παραλαμβάνουν τα πυρά ανασχέσεως του ελληνικού ΠΒ και τους αποδεκατίζουν. Όμως παρά τις μεγάλες απώλειες διέρχονται τον φραγμό και προχωρούν. Και τότε έγινε το θαύμα. Μέσα απ' τα χώματα, τις πέτρες, τα κομματιασμένα συρματοπλέγματα, τους ξεκοιλιασμένους γαιόσακους, αναδεύτηκαν ανθρώπινα όντα, σαν να βρικολάκιαζαν, ανασηκώθηκαν, έσφιξαν στο μάγουλο το όπλο, σημάδεψαν, έριξαν στο ψαχνό. Τα ελληνικά πολυβόλα με το βαρύ τους κροτάλισμα γάζωναν τον αέρα. Οι Ιταλοί αιφνιδιάζονται, καθηλώνονται. Οι ελάχιστοι επιζώντες Έλληνες, την κατάλληλη στιγμή εξέρχονται των κατεστραμμένων χαρακωμάτων τους και με εφ' όπλου λόγχη και την κραυγή "ΑΕΡΑ" αντεπιτίθενται. Οι Ιταλοί ανατρέπονται και υποχωρούν προς την αρχική γραμμή εξορμήσεώς τους, καταδιωκόμενοι, αρχικά από τους μαχητές και στη συνέχεια από τα πυρά του ελληνικού ΠΒ.

Οι Ιταλοί επιτίθενται εκ νέου με νέα τμήματα. Το ίδιο σκηνικό επαναλαμβάνεται. Οι Ιταλοί καταφέρνουν να διατηρήσουν ένα μικρό ύψωμα με υψοδείκτη 717, μαστό του 731, 500 περίπου μέτρα μπροστά του, όπου ήταν εγκατεστημένες οι Προφυλακές Μάχης. Ανακαταλαμβάνεται με αντεπίθεση από το εφεδρικό τμήμα του Τάγματος του Κασλά.

Στις 12:00 εξαπολύουν τρίτη επίθεση στο 731 και στο Μπρέγκου-Ράπιτ. Αποκρούονται και πάλι αλλά καταλαμβάνουν εκ νέου το ύψ. 717 προ του 731. Δεν επιχειρείται ανακατάληψή του, διότι το ύψωμα δεν θεωρείται σημαντικό και οι υπολογιζόμενες απώλειες υπερβολικές.

Στις 14:00 εξαπολύουν τέταρτη επίθεση και στις 16:50 πέμπτη και στα δύο υψώματα, οι οποίες επίσης αποκρούονται.Έτσι η πρώτη ημέρα της επιθέσεως στον τομέα της Ι Μεραρχίας τερματίστηκε με πενιχρά, για τον εχθρό, αποτελέσματα, αφού το μόνο ύψωμα που κατέλαβε ήταν το ύψ. 717 των Προφυλακών Μάχης. Αυτό ήταν και το μόνο ύψωμα που κατέλαβαν οι Ιταλοί κατά την Εαρινή Επίθεση".
Απέτυχαν παταγωδώς...

Ο Ιωάννης Μυτιληναίος περιγράφει αναλυτικά τις υπόλοιπες μέρες, από τη δεύτερη (10-3-1941) έως και την τελευταία, δέκατη έκτη ( 24-3-1941), όπου οι Ιταλοί παρά τις δύο τελευταίες σκληρές επιθέσεις δεν κατόρθωσαν τελικά, να καταλάβουν το ύψωμα , για να επισημάνει ο Ιωάννης Μυτιληναίος:

Τελικά οι Ιταλοί δεν πέρασαν από το ύψ. 731 και η επίθεσή τους εκφυλίστηκε. Ο αρχιστράτηγος Αλέξανδρος Παπάγος, αναγνωρίζοντας τον ρόλο της Διοικήσεως και των μαχητών του, σε ειδική για τους αγώνες στο ύψ. 731 διαταγή του, αναφέρει μεταξύ άλλων: "... Η προσπάθεια, την οποίαν καταβάλλει εναντίον σας ο εχθρός, δεν σας εκλόνισε, σας έδωσε μία νέα αφορμή να αποδείξητε, δια πολλοστήν φοράν, τας λαμπράς αρετάς σας και προπαντός την πίστην σας επί το δίκαιον τον αγώνος σας... Η μάχη αυτή, την οποίαν νικηφόρως διεξαγάγατε, σας εκάλυψε με δάφνας δόξης άφθαστου... Ολόκληρος ο Στρατός μας, τον οποίον Σεις τόσο λαμπρά αντιπροσωπεύετε και εις την ιστορίαν του οποίου προσθέσατε νέας ένδοξους σελίδας, σας παρακολουθεί και σας θαυμάζει. Σας απευθύνω τα πλέον θερμά συγχαρητήρια. Ζήτω ο Ελληνικός Στρατός".

Πηγή: Το κείμενο της διάλεξης δημοσιεύεται στον τόμο 21ο των "Τρικαλινών", σελίδες: 263-310.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "ΕΡΕΥΝΑ"

Απόφαση 409 - Προς ΙΙ/5 Τάγμα

© Copyright Ψηφιοποίησης Αρχείου Δ. Γ. Κασλάς – Αλέξανδρος Καπανιάρης

Ύψωμα 731 - Σχεδίασμα Γ. Δουρδού

© Copyright Ψηφιοποίησης Αρχείου Δ. Γ. Κασλάς – Αλέξανδρος Καπανιάρης

Φύλλο Πορείας του Δ.Γ.Κασλά - 4/5/1941

© Copyright Ψηφιοποίησης Αρχείου Δ. Γ. Κασλάς – Αλέξανδρος Καπανιάρης

Δεύτερος από αριστερά ο Δημήτριος Κασλάς στο Αλβανικό Μέτωπο κοντά στην Κλεισούρα.

© Copyright Ψηφιοποίησης Αρχείου Δ. Γ. Κασλάς – Αλέξανδρος Καπανιάρης

Ενθύμιο από το μέτωπο της 18 Οκτωβρίου 1921

© Copyright Ψηφιοποίησης Αρχείου Δ. Γ. Κασλάς – Αλέξανδρος Καπανιάρης

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γ. ΚΑΣΛΑΣ

© Copyright Ψηφιοποίησης Αρχείου Δ. Γ. Κασλάς – Αλέξανδρος Καπανιάρης

Στρατιωτιωτική ταυτότητα του Δ.Γ. Κασλά - 14/4/1930

© Copyright Ψηφιοποίησης Αρχείου Δ. Γ. Κασλάς – Αλέξανδρος Καπανιάρης

Πίσω όψη Carte Postal: Έφεσος 21 Μαρτίου 1921 – Δημήτριος Κασλάς

© Copyright Ψηφιοποίησης Αρχείου Δ. Γ. Κασλάς – Αλέξανδρος Καπανιάρης

Σύντομο βιογραφικό του Δ. Γ. Κασλά (1901 – 1966)

Ο Δημήτριος Γ. Κασλάς γεννήθηκε στο Πουρί του Νομού Μαγνησίας το 1901. Ήταν γιος του Γεωργίου Καζίλα του Στεργίου και της Μαρίας Καζίλα, το γένος Διακουμή. Το όνομά του από Καζίλας το άλλαξε σε Κασλάς όταν κατετάγη στον Στρατό. Ο Δημήτριος Κασλάς σε ηλικία 15 ετών εργάζεται στο Βόλο σε φούρνο και αργότερα σε ταβέρνα. Παράλληλα ολοκληρώνει τις σπουδές του φοιτώντας στην νυχτερινή Εμπορική Σχολή Βόλου.

Το 1920 κατετάγη κληρωτός στη Λάρισα, και τέλη Ιουλίου μεταβαίνει στη Σμύρνη, όπου βρισκόταν σε εξέλιξη η Μικρασιατική Εκστρατεία. Τον Ιανουάριο του 1922 συμμετείχε σε στρατιωτικές εξετάσεις και εισήχθη με επιτυχία στον ουλαμό Έφεδρων Αξιωματικών του Αφιόν Καραχισάρ (έδωσαν εξετάσεις 1200, επέτυχαν 225, σειρά επιτυχίας 97). Στην συνέχεια ακολουθεί η κατάρρευση του μετώπου και συλλαμβάνεται αιχμάλωτος από τον Αύγουστο του 1922 μέχρι τον Απρίλιο του 1923. Αμέσως μετά την επιστροφή του από την αιχμαλωσία και σε ηλικία 22 ετών ονομάζεται Έφεδρος Ανθυπολοχαγός. Τον Μάρτιο του 1924 κατατάσσεται στις τάξεις των μόνιμων αξιωματικών του Στρατού, και στην συνέχεια ακολουθεί μία εξαιρετική πορεία με σταθμό την περίοδο 1940 -1945.

Κατά την κήρυξη του πολέμου το 1940 υπηρετούσε στο 5ο Σύνταγμα Πεζικού Τρικάλων ως λοχαγός και αμέσως μετά ανέλαβε κατά την διάρκεια των μαχών τη Διοίκηση του ΙΙ/5 τάγματος όπου και προήχθη σε ταγματάρχη για ανδραγαθία στο πεδίο της μάχης,. Το αποκορύφωμα της ένδοξης πορείας του τάγματος στο οποίο υπήρξε διοικητής είναι η απόκρουση της επιθέσεως που σχεδιάστηκε και εξαπολύθηκε παρουσία του ίδιου του Μουσολίνι με την ονομασία «Εαρινή Επίθεση» με διάρκεια από 9 έως 25 Μαρτίου 1941. Η επίθεση εκδηλώθηκε κυρίως εναντίον του υψώματος 731 το οποίο υπεράσπιζε το ΙΙ/5 τάγμα με διοικητή τον Δημήτριο Κασλά. Στο ύψωμα 731 συνετρίβησαν οι πανίσχυρες μεραρχίες των Ιταλών.

Η νεώτερη ιστορία ονομάζει το ύψωμα 731 «Νέες Θερμοπύλες», έχει γραφεί δέ καί ειδικός Θούριος ως εμβατήριο του Στρατού. Το ύψωμα 731 γρήγορα γίνεται θρύλος και αναγράφεται στο Μνημείο του Άγνώστου Στρατιώτου στην Αθήνα. Οι στρατιώτες της εποχής το ονόμασαν «Γολγοθά», γιατί πριν την έναρξη των εχθροπραξιών ήταν δενδροσκεπασμένο ενώ μετά τις μάχες δεν έμεινε κανένα δένδρο και το ύψος του μειώθηκε κατά 5 μέτρα.

Μετά την κατάρρευση του μετώπου ο Δ. Κασλάς επέστρεψε στο Πουρί και κατά την Γερμανοϊταλική κατοχή λαμβάνει μέρος στην Εθνική Αντίσταση στις τάξεις του ΕΛΑΣ ως Διοικητής του 52 Συντάγματος. Ο Δ. Κασλάς παρότι δεν υπήρξε αριστερός αναγκαστικά «επιστρατεύθηκε» από τον ΕΛΑΣ και συμμετείχε στην Αντίσταση κατά των κατακτητών μέσα από τις τάξειs του, όπως και πολλοί άλλοι. Το Σύνταγμα δραστηριοποιήθηκε στην περιοχή Λαμίας – Καρπενησίου –Καρδίτσας με πολύ μεγάλες επιτυχίες. Για τις υπηρεσίες του προς την πατρίδα μετά την απελευθέρωση εξορίστηκε από το 1945 έως το 1948 στα νησιά Σέριφο – Ικαρία - Σαντορίνη.

Με την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης το 1985 προήχθη, μετά θάνατον , σε ταξίαρχο. Απεβίωσε στις 22-2-1966 από καρδιακό επεισόδιο ενώ είχε προηγηθεί και εγκεφαλικό. Του είχαν απονεμηθεί: Χρυσούν Αριστείο Ανδρείας, Πολεμικός Σταυρός Γ΄ Τάξεως, Αργυρούς Σταυρός του Β΄ Τάγματος, Μετάλλειον στρατιωτικής αξίας Δ΄ Τάξεως.

© Copyright Ψηφιοποίησης Αρχείου Δ. Γ. Κασλάς – Αλέξανδρος Καπανιάρης